Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-12 ng Hunyo 2024
Mula sa Colombo Plan Staff College, cpstech.org, 12 June 2020.
Tuwing sasapit petsa dose ng Hunyo problema nating mga Filipino nahahayag sa pagdiriwang na ito: alin nga ba ang wasto at totoo, Araw ng Kalayaan o Araw ng Kasarinlan?
Parehong totoo, magkahawig sinasaad ng mga ito ngunit malalim at malaki kaibahan ng mga ugat nito: kung pagbabatayan ating kasaysaysan araw ito ng kasarinlan nang magsarili tayo bilang isang bansa pinatatakbo ng sariling mamamayan, magkakababayan; ngunit totoo rin namang sabihing higit pa sa kasarinlan ating nakamtan nang lumaya ating Inang Bayan sa pang-aalipin ng mga dayuhan!
Kuha ng may akda, Camp John Hay, 2018.
Maituturing bang mayroon tayong kasarinlan kung wala namang kalayaang linangin at pakinabangan ating likas na kayamanan lalo na ang karagatan gayong tayo ay bansang binubuo ng mga kapuluan? Tayo nga ba ay mayroong kasarinlan at nagsasariling bansa kung turing sa atin ay mga dayuhan sa sariling bayan walang matirhan lalo mga maliliit at maralitang kababayan dahil sa kasakiman ng mga makapangyarihan sa pangangamkam?
Gayon din naman ating tingnan kung tunay itong ating kalayaan marami pa ring nabubulagan, ayaw kilalanin dangal ng kapwa madalas tinatapakan dahil ang tunay na kalayaan ay ang piliin at gawin ang kabutihan kaya ito man ay kasarinlan dahil kumawala at lumaya sa panunupil ng sariling pagpapasya na walang impluwensiya ng iba kundi dikta ng konsiyensiya!
Larawan kuha ni G. Jay Javier sa Luneta, 2022.
Kalayaan at kasarinlan kung pagninilayan dalawang katotohanang nagsasalapungan kung saan din matatagpuan ang kabutihan, paglago at pagyabong ng ating buhay!
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-6 ng Mayo 2024
Larawan kuha ng may-akda, Anvaya Cove sa Morong, Bataan, ika-15 ng Abril 2024.
Sana'y dinggin itong aking awit tungkol sa pananahimik na higit sa pagwawalang-imik o kunwari'y pagiging bingi bagkus pakikinig na mabuti sa bawat tinig dahil ang katahimikan ay hindi kawalan kungdi kapunuan; sa katahimikan tayo ay bumabalik sa ating pinagmulan namumuhay tulad nang sa sinapupunan nakikiramdam, lahat pinakikinggan dahil nagtitiwala kaya naman sa pananahimik tayo ay nakakapakinig, nagkaka-niig, higit sa lahat ay umiibig dahil ang tunay na pag-ibig tiyak na tahimik hindi ipinaririnig sa bibig kungdi kinakabig ng dibdib maski nakapikit dama palagi ang init!
Ganyan ang katahimikan, hindi lamang napapakinggan kungdi nararamdaman nakabibinging katotohanan kaya laging kinatatakutan ayaw pakinggan iniiwasan di alintana sa kahuli-hulihan katahimikan ang tiyak nating hahantungan magpakailanman kaya ngayon pa lang ating nang kaibiganin ang katahimikan, matutunang harapin at tanggapin tulad ng sa salamin tunay na pagkatao natin upang pabutihin, dalisayin sa katahimikan pa rin.
Larawan kuha ng may-akda sa Bgy. Kaysuyo, Alfonso, Cavite, 27 Abril 2024.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-01 ng Mayo 2024
Mga pasaherong nakasabit sa PUJ, kha ni Veejay Villafranca ng Bloomberg via Getty Images, Abril 2017.
(Isang tula aking nakatha sa inspirasyon ni Fr. Boyong sa pagninilay ng Araw ni San Jose, Manggagawa.)
Ngayong araw ng mga manggagawa ano nga ba aming ginagawa bilang halimbawa ng kabanalan at kabutihan sa paghahanap ng saysay at katuturan nitong buhay?
Kay saklap isipin walang kapagurang kayod ng karamihan habang kanilang sinusuyod alin mang landas maitaguyod lamang pamilyang walang ibang inaasahan, naghihintay masayaran mga bibig ng pagkaing kailangan di makapuno sa sikmurang kumakalam habang mga pari na nasa altar namumuwalan mga bibig sa lahat ng kainan at inuman, tila mga puso ay naging manhid sa kahirapan ng karamihan!
"Samahan mo kami, Father" sabi ng Sinodo na simula pa lamang ay ipinagkanulo nang paglaruan mga paksa sa usapan tinig at daing ng bayan ng Diyos hindi pinakinggan bagkus mga sariling interes at kapakanan, lalo na kaluguran siyang binantayan at tiniyak na mapangalagaan kaya si Father nanatili sa altar pinuntahan mayayaman silang pinakisamahan hinayaan mga kawan hanapin katuturan ng kanilang buhay.
Aba, napupuno kayo ng grasya mga pari ayaw na ng barya ibig ay puro pera at karangyaan mga pangako ay nakalimutan kahit mga kabalastugan papayagan puwedeng pag-usapan kung kaharap ay mayayaman pagbibigyan malinaw na kamalian alang-alang sa kapalit na ari-arian habang mga abang manggagawa wala nang mapagpilian kungdi pumalakpak at hangaan kaartehan at walang kabuluhang pananalita ni Father sa altar, kanyang bokasyon naging hanap-buhay.
San Jose, manggagawa ipanalangin mo aming mga pari maging tulad mo, simple at payak upang samahan aming mga manggagawa sa paghahanap ng kahulugan ng buhay kapiling nila. Amen.
Lawiswis Ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-22 ng Pebrero 2024
Larawan kuha ni Stefano Rellandini ng Reuters sa Manila Cathedral, Enero 15, 2015. Binatikos at binash (dapat lang) ng mga netizens mga pari noong Misa ni Papa Francisco sa Manila Cathedral nang mapansing walang tigil nilang pagkuha ng mga video at larawan, di alintana kasagraduhan ng Banal na Misa.
Ang demonyong cellphone palaging nasa loob ng simbahan hindi upang magsimba o manalangin kungdi upang tayo ay linlangin mawala tuon at pansin sa Diyos na lingid sa atin, unti-unti na nating ipinagpapalit sa demonyong cellphone na halos sambahin natin!
At iyan ang pinakamalupit na panunukso sa atin ngayon ng demonyong cellphone na ating pahalagahan mismo sa loob ng simbahan habang nagdiriwang ng Banal na Misa at iba pang mga Sakramento gaya ng pag-iisang dibdib ng mga magsing-ibig!
Isang kalapastanganan hindi namamalayan ng karamihan sa kanya-kanyang katuwiran gaya ng emergency, importanteng text o tawag na inaabangan, higit sa lahat, remembrance ng pagdiriwang: nakalimutan dahilan ng paqsisimba pagpapahayag ng pananampalataya sa Diyos na hindi tayo pababayaan kailanman; kung gayon, bakit hindi maiwanan sa tahanan o patayin man lamang o i-silent sa bag at bulsa ang demonyong cellphone?
Hindi man natin aminin ang demonyong cellphone ang pinapanginoon, pinagkakatiwalaan ng karamihan kaysa Diyos at kapwa-tao natin kaya pilit pa ring dadalhin, gagamitin sa pagsisimba at pananalangin!
Kung tunay ngang Diyos ang pinanaligan habang ating pamilya at mga kaibigan ang pinahahalagahan, bakit hinahayaang mahalinhan ating buong pansin ng pag-atupag sa demonyong cellphone tangan natin?
Pagmasdan sa mga kasalan sa halip ating maranasan kahulugan ng pagdiriwang, kagandahan at busilak ng lahat, asahan aagaw ng eksena demonyong cellphone kahit mayroong mga retratista naatasang kunan at ingatan makasaysayang pagtataling-puso kung saan tayo inanyayahan upang ipanalangin na pagtibayin pagmamahalan haggang kamatayan na ating tuluyang nakalimutan matapos tayo ay nalibang at nalinlang ng demonyong cellphone.
Sa bingit ng kamatayan naroon ating "last temptation" ng demonyo sa anyo pa rin ay cellphone upang sa halip na ipanalangin naghihingalong mahal natin, demonyong cellphone pa rin sa kahuli-hulihan ang hawak habang kinukunan huling sandali ng pagpanaw Diyos na ating kaligtasan, tinalikuran!
Lawiswis Ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II Kapistahan ng Pagbabalik-loob ni San Pablo, Ika-25 ng Enero, 2024 Gawa ng mga Apostol 22:3-16 ><}}}*> + ><}}}*> + ><}}}*> Marcos 16:15-18
Painting ng “The Conversion of St. Paul” ni Luca Giordano noong 1690 mula sa wikipedia.org.
“Magbago ka na!” Iyan ang mga salitang madalas nating marinig at sinasabi sa mga tao na alam nating mayroong masamang pag-uugali at gawain. Madalas bitiwan mga salitang iyan tuwing Bagong Taon at mga Mahal na Araw.
Ngunit, maari nga ba talagang magbago ng pag-uugali o ng pagkatao ang sino man? Ibig bang sabihin yung dating iyakin magiging bungisngis o dating madaldal magiging tahimik? Iyon bang matapang kapag nagbago magiging duwag o dating palaban magiging walang kibo at imik?
Kung isasalin sa sariling wika natin ang salitang “conversion”, nagpapahiwatig ito ng pagbabago tulad ng na-convert sa ibang relihiyon o sa ibang anyo o gamit. Ngunit sa bawat pagbabago, mayroong higit na malalim na nababago na hindi namang ibig sabihin ay nag-iiba o naging different.
Kasi iyong sinasabing conversion ni San Pablo o ng sino pa mang tao ay hindi naman pagbabago ng pagkatao kung tutuusin; sa bawat conversion, hindi naman nababago ating pagkatao talaga kungdi ating puso na naroon sa ating kalooban.
Kaya tinatawag itong pagbabalik-loob, di lamang pagbabagong-buhay.
Binabalikan natin ang Diyos na nananahan sa puso natin, doon sa kalooban natin.
Higit na malalim at makahulugang isalin ang conversion sa katagang “pagbabalik-loob” dahil ang totoo naman ay bumabalik tayo sa Diyos na naroon sa loob ng ating sarili.
Dito ipinakikita rin na likas tayong mabuti sapagkat mula tayo sa Diyos na mismong Kabutihan. Kailangang pagsisihan mga kasalanan, talikuran at talikdan kasamaan na siyang mga balakid sa ano mang pagbabalik-loob at saka pa lamang mababago ating pamumuhay.
Katulad ni San Pablo, sino man sa atin na makatagpo sa liwanag ng Diyos, nagiging maliwanag ang lahat kayat atin nang hahangarin ang Diyos na lamang at kanyang kalooban. Nananatili ating katauhan at pag-uugali ngunit naiiba direksiyon at pokus.
Kapansin-pansin na bawat nagkakasala wika nga ay malayo ang loob sa Diyos na ibig sabihin ay “ayaw sa Diyos” gaya ng ating pakahulugan tuwing sinasabing “malayo ang loob”. Ang nagbabalik-loob ay lumalapit, nagbabalik-loob at pumapaloob sa Diyos.
Pangangaral ni San Pablo sa Areopagus sa Athens (larawan mula sa wikipedia.org).
Isang magandang paalala sa ating lahat itong Kapistahan ng Pagbabalik-loob ni San Pablo na hindi malayo at hindi rin mahirap maabot, bumalik sa Diyos sa pamamagitan ni Kristo Jesus. Maari itong mangyari sa gitna mismo ng ating sira at maruming sarili.
Hindi nabago pagkatao at pag-uugali ni San Pablo kung tutuusin: nanatili pa rin siyang masugid, matapang at masigasig. Nabago lamang ang direksiyon at pokus o tuon ng kanyang pag-uugali at pagkatao. At siya pa rin iyon. Inamin niya sa ating unang pagbasa ngayon na siya ay “isang Judio, ipinanganak sa Tarso ng Cilicia ngunit lumaki rin sa Jerusalem. Nag-aral kay Gamaliel at buong higpit na tinuruan sa Kautusuan ng mga ninuno at masugid na naglilingkod sa Diyos” (Gawa 22:3).
Nanatiling masugid sa Diyos si San Pablo ngunit naiba na ang batayan na dati ay sa mga Kautusan at tradisyon ngunit sa kanyang pagbabalik-loob, si Jesu-Kristo na ang batayan ng kanyang pananampalataya. Personal niyang naranasan si Jesus kaya gayon na lamang kanyang pagiging masugid na alagad. Sinasabing kung hindi siya nadakip at nakulong hanggang sa patayin marahil ay umabot siya sa Africa sa pagpapalaganap ng Mabuting Balita.
Hindi rin nabawasan kanyang tapang; bagkus pa nga ay higit pa siyang tumapang. Lahat ng hirap tiniis niya at hinarap gaya ng pambubugbog sa kanila, ma-shipwreck sa isla, mabilanggo ng ilang ulit at ni minsan hindi umatras sa mga balitaktakan at paliwanagan sa mga Judio at maging kay San Pedro ay kanyang kayang salungatin at pagsabihan kung kinakailangan.
Gayon na lamang ang malasakit ni San Pablo sa Panginoong Jesu-Kristo at kanyang Mabuting Balita kaya naman sabay ang pagdiriwang ng kanilang Dakilang Kapistahan ni San Pedro tuwing ika-29 ng Hunyo dahil magkapantay kanilang kahalagahan sa pagpapatatag, pamumuno at pagpapalaganap ng pananampalataya at Simbahan.
Ordinasyon sa pagka-diyakano sa Katedral sa Malolos, ika-12 ng Hunyo 2019.
Alalaong-baga, katulad ni San Pablo, ano man ating pagkatao at pag-uugali siya pa ring mga dahilan kaya tayo tinatawag ng Panginoon upang maglingkod sa kanya; ililihis at ihihilig lamang niya mga ito ayon sa kanyang panukala at kalooban.
Kaming mga pari kapag inordenahan ay ganoon pa rin naman pagkatao at pag-uugali ngunit nababago direksiyon at tuon sa bagong estado ng buhay at misyon.
Gayun din ang mga mag-asawa. Lalabas at lalabas tunay na pagkatao at pag-uugali ngunit hindi iyon mga sagwil upang lumago at lumalim sila sa pagmamahalan at pagsasama bilang mag-asawa.
Wika nga sa Inggles, “God does not call the qualified; he qualifies the call.” Maraming pagkakataon tinatawag tayo ng Diyos maglingkod sa kanya di dahil sa tayo ay magagaling at mahusay; madalas nagugulat pa tayo na mismong ating kapintasan at kakulangan ang ginagamit ng Diyos para tayo maging mabisa sa pagtupad sa kanyang tawag.
Madalas at hindi naman maaalis na sumablay pa rin tayo at sumulpot paulit-ulit dating pag-uugali. Kaya naman isang proseso na nagpapatuloy, hindi natatapos ang pagbabalik-loob sa Diyos. Araw-araw tinatawagan tayong magbalik-loob.
Larawan kuha ni G. Jim Marpa sa Dabaw, 15 Enero 2024.
Gaya ni San Pablo nang siya ay ma-bad trip kay Juan Marcos na iniwan sila ni Bernabe sa una nilang pagmimisyon. Batay sa kasulatan, ibig pagbigayn pa ni San Bernabe na muling isama si Juan Marcos sa pangalawang pagmimisyon nila ngunit mariin ang pagtanggi at pagtutol ni San Pablo kaya’t sila ay naghiwalay ng landas bagamat nanatili silang mga alagad ni Kristo. Sa bandang huli naman ay nagkapatawaran sila.
Ganoon din tayo, hindi ba? Walang perfect. Ang mahalaga araw-araw nagbabalik-loob tayo sa Diyos dahil araw-araw lumiligwak din tayo sa ating maling pag-uugali at mahunang pagkatao.
Higit sa lahat, sa ating patuloy na pagbabalik-loob, doon lamang magiging maliwanag sa ating ang kalooban ng Diyos na palagi nating inaalam sapagkat batid nating ito ang pinakamabuti para sa atin. Ang kalooban ng Diyos ang magtuturo sa atin ng tamang landas na tatahakin upang ating buhay ay maging ganap at kasiya-siya.
Subalit kadalasan tayo ay nabibigo, naguguluhan kung ano ang kalooban ng Diyos dahil akala natin para itong tanong na isang pindot ay malalaman kaagad ang sagot tulad ng sa Google. Mahirap mabatid kalooban ng Diyos kung tayo ay malayo sa kanya dahil sa mga kasalanan. Kaya tulad ni San Pablo, idalangin natin sa Ama sa pamamagitan ni Jesu-Kristong Anak niya na magpatuloy tayo sa pagbabalik-loob upang manatili tayong nakapaloob sa Diyos. Amen. San Pablo, ipanalangin mo kami!
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-27 ng Disyembre 2023
Larawan mula sa Facebook, 23 Disyembre 2023 ng pagtutulungan ng Red Letter Christians at ng artist na si Kelly Latimore ng @kellylatimoreicons upang lumikha ng bagong larawang ito na pinamagatang “Christ in the Rubble” nagsasaad na kung sakaling ngayong panahon isinilang si Jesus, malamang siya ay ipinanganak sa gitna ng mga durog na bato sanhi ng digmaan doon sa Gaza.
Maligayang Pasko!
Tayo raw mga Pilipino ang mayroong pinaka-tumpak na pagbati sa panahong ito dahil sinasaad ng salitang “pasko” ang buong katotohanan ng hiwaga ng pagkakatawang-tao (Incarnation) ng Diyos Anak na si Jesu-Kristo.
Mula sa wikang Hebreo na pesar o pesach na kahulugan ay “pagtawid”, ito ay pascua sa wikang Kastila na atin ding ginagamit na ugat ng Pasko at pasch naman sa Inggles.
Una natin itong natunghayan sa Matandang Tipan, sa Aklat ng Exodus nang itawid ng Diyos sa pamumuno ni Moises ang mga Israelita mula Egipto patungong lupang pangako. Iyon ang larawang paulit-ulit na tinutukoy sa ating kasaysayan ng pagliligtas, sumasagisag sa pagtawid mula sa kaalipinan patungo sa kalayaan, pagtawid mula kadiliman patungo sa liwanag, pagtawid mula kasalanan tungo sa kapatawaran, at higit sa lahat, pagtawid mula kaparusahan tungo sa kaligtasan.
Iyon din ang batayan ng tinutukoy na misteryo paskuwa o ng ating pananampalataya kay Kristo-Jesus na ating ipinahahayag tuwina sa Banal na Misa, “si Kristo ay namatay, si Kristo ay muling nabuhay, si Kristo ay babalik sa wakas ng panahon!“
Larawan kuha ng may-akda, 2021.
Tumpak at ayon ang ating pagbati na Maligayang Pasko dahil nagsimula ang misteryo paskuwa ni Jesus nang Siya ay ipaglihi at isinilang ng Mahala na Birheng Maria sa Bethlehem mahigit 2000 tao na nakalilipas.
Sa pagkakatawang-tao ni Jesus, Siya ay tumawid mula sa kawalang-hanggan (eternity) tungo sa mayroong hanggan (temporal) dito sa lupa; mula sa kanyang ganap na pag-iral taglay ang lahat ng kapangyarihan tungo sa limitado niyang pagkatao tulad ng pagiging mahina at mahuna lalo na sa pagiging sanggol at bata. Kasama na doon ang kailangan Niyang mag-aral lumakad, magsulat, magbasa at magsalita na kung tutuusin ay alam Niya ang lahat.
Taong-tao talaga si Jesus bagamat hindi nawala ni nabawasan Kanyang pagka-Diyos sa Kanyang pagkakatawang-tao kaya lahat ng ating mga karanasan bilang tao ay Kanya ring naranasan maliban ang kasalanan at magkasala. Siya man ay nagutom, nauhaw, nahapis at tumangis nang mamatay ang kaibigan Niyang si Lazaro, nahabag sa mga tao mga may sakit at balo. Wika nga ni Papa Benedicto XVI na malapit na nating ipag-ibis luksa sa katapusan, ang Diyos na ganap na kung tutuusin ay hindi nahihirapan ni nasasaktan ay pinili na makiisa sa hirap at sakit nating mga tao pamamagitan ng pagkakatawang-tao ni Jesu-Kristo (Spe Salvi, #39).
Napaka-ganda at husay ng paglalahad ni San Pablo sa pagtawid o paskuwa na ito ni Jesus na kanyang tinaguriang kenosis, ang paghuhubad ni Jesus ng Kanyang pagka-Diyos bagamat para sa akin mas angkop ang salin na “pagsasaid” dahil sinimot ni Jesus ang lahat ng sa Kanya para sa atin doon sa Kanyang pagkakatawang-tao na ang rurok ay doon sa Krus.
Larawan kuha ng may-akda, Baguio City, Agosto 2023.
Magpakababa kayo tulad ni Cristo Jesus: Na bagamat siya’y Diyos, hindi nagpilit na manatiling kapantay ng Diyos, Bagkus hinubad niya ang lahat ng katangian ng pagka-Diyos, nagkatawang-tao at namuhay na isang alipin. Nang maging tao, siya’y nagpakababa at naging masunurin hanggang kamatayan, oo, hanggang kamatayan sa krus.
Filipos 2:5-8
Naalala ko isang araw ng Pasko noong bata ako nang kami ay papaalis patungo sa mga Nanay at kapatid ng aking ama sa Maynila, masungit ang panahon at maulan. Hindi ko matanggap na umuulan at masama ang panahon sa araw ng Pasko kaya tinanong ko aking ina, “Bakit po ganun, birthday ni Jesus may ulan, may bagyo? E hindi ba God Siya? Di ba Niya puwede ipahinto mga ulan sa birthday Niya?”
Di ko matandaan sagot ng mommy ko pero malamang hindi malayo sa luku-luko at gago!
Nang magka-isip na ako, natutuhan ko sa mga pagbabasa na sa maraming pagkakataon mayroong mga bagyo at kalamidad, digmaan at kung anu-ano pang mga sigalot at paghihirap na nangyari kasaysayan tuwing Pasko.
Tayo man mismo, marahil sa ating personal na buhay, maraming pagkakataon na tayo ay lumuluha, nanlulumo, hapis na hapis sa buhay sa ilang mga masasakit na karanasan sa araw ng Pasko. Kaya marami sa ating habang tumatanda nasasabing para lamang sa mga bata ang Pasko na masaya.
Ngunit hindi po iyan totoo! Batid natin sa ating mga karanasan na sa padaraan ng panahon, lumalalim ding pag-unawa nating sa Paso.
Larawan kuha ng may-akda, Setyembre 2023.
Balikan natin mga panahon ng ating pagsubok sa buhay lalo na sa panahon ng kapaskuhan, higit tayong namamangha at tiyak sasang-ayon ng lubos na tumpak nga ang bati nating mga Pinoy ng “Maligayang Pasko!” dahil mas malalim at makabuluhan ang pagdiriwang ito o ano pa mang selebrasyon sa buhay kapag ating napagdaanan at nalampasan mga hirap at sakit.
Ito ang kagandahan at katotohanan ng buhay natin na isang paulit-ulit na pasko, ng pagtawid at paglampas sa mga hirap at hilahil, pagbubulaanan sa ano mang sakbibi at pag-aaalinlangan ating ikinakakaba.
Hindi inalis ng Diyos ating hirap at sakit maging kamatayan bagkus tayo ay Kanyang sinamahan sa pagbibigay Niya sa atin ng Kanyang bugtong na Anak, ang Panginoong Jesu-Kristo na tumawid mula langit patungo dito sa atin sa lupa upang tayo naman Kanya ring maitawid patungong langit.
Kaya naman, pakiusap ko sa lahat na ipagpatuloy natin pagbati ng Maligayang Pasko hanggang ika-pito ng Enero 2024, ang Dakilang Kapistahan ng Pagpapakita o Epiphany ng Panginoon. Napakasama at malaking kahangalan na kay tagal inabangan ang Pasko na nagsisimula ng hapon ng ika-24 ng Disyembre at pagkatapos ng ika-25 ay biglang magbabatian ng Happy New Year!?
Kalokohan! At marahil, hindi naunawaan diwa ng Pasko. Mababaw at puro happy, happy gusto ng mga maraming tao, di batid ang diwa at lalim ng kahulugan ng Pasko na sa paglalagom ay iisang salita lamang: PAG-IBIG o PAGMAMAHAL. Ng Diyos sa atin.
Ano man ang mangyari sa buhay natin, sa ating mundo, hindi mapipigil ang Pasko, tuloy ang Pasko dahil kasama natin palagi si Kristo. At kung ikaw man ay mayroong pinagdaraanan, matuwa ka at magalak, ikaw ay nasa paskuwa – pasko – kasama, kaisa si Kristo! Amen.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-06 ng Disyembre 2023
Larawan kuha ng may akda sa Dau, Mabalacat, Pampanga noong Nobyembre 2022.
Huwag sanang masamain itong aking lathalain tungkol sa isang hindi magandang gawain tuwing panahon ng Pasko ng Pagsilang ng Panginoong Jesus nating mahal. Totoong sa panahong ito na malamig ang simoy ng hangin at dama ang tuwa at kagalakan ng lahat saanman ngunit mayroong ilan na hindi maganda ang mga nasa loobin at damdamin.
Tunay nga na ang diwa ng Pasko ay ang pagbibigay ng dakilang handog ng Diyos sa atin ng Kanyang Bugtong na Anak kung kaya tayo man ay tinatawagang magbahagi ng biyaya at pagpapala Niya sa ating kapwa; ngunit, hindi nangangahulugang sasamantalahin natin ang panghihingi kaninuman. Hindi naman malaking bahagi ng Kapaskuhan ang panghihingi kumpara sa gampaning magbigay at magbahagi.
Gayun din naman, sakaling tayo ay manghihingi, ito ay dapat sa diwa pa rin ng ginawang pagbibigay ng Diyos ng Kanyang Anak sa atin. Alalaong baga, lagi nating isaalang-alang ang pagmamahal o charity sa tuwing tayo ay hihingi. At mamamasko. Magbigay man o manghingi, Pasko man o hindi, dapat si Kristo ang batayan ng ating gawain.
Dalawang bagay ang ibig kong ibahagi.
Larawan kuha ng may akda sa Dau, Mabalacat, Pampanga noong Nobyembre 2022.
Una ay dapat nating alalahanin na kusa ang pagbibigay at pagbabahagi. Huwag tayong namimilit sa panghihingi. Mayroong mga iba na kung makahingi at mamasko ay parang may pinatago. Higit sa lahat, akala mo obligasyon ng lahat ng hingian ay magbigay!
Minsan nakita ko post ng isang kaibigan naninirahan sa Canada. Tahasan niyang sinabi sa kanyang post sa Facebook na huwag na siyang anyayahan maging “friend” kasi malulungkot lang sila. Paliwanag ng kaibigan ko palagi na lang daw kasunod ng pag-anyaya sa kanya sa Facebook ay, “mare, pahiram naman…”
Juice colored! Akala ko ako lang ang ginaganoon! At lalong nagulat ang kaibigan ko na pati daw ba ako ay hinihingian? E oo ika ko. Gusto pa nga ng iba ay G-cash e wala naman akong ganun.
Larawan kuha ng may akda sa Dau, Mabalacat, Pampanga noong Nobyembre 2022.
Hindi lahat ng tao ay nakaluluwag sa buhay. At kung sakali mang sila ay nakaririwasa, hindi ito dahilan para sila ay hingan. At hingan ng hingan.
Aaminin ko sa inyo na talamak ito sa mga taong-simbahan na wala nang ginawa kungdi manghingi nang manghingi.
Tanungin ninyo kung ano kanilang naibigay pati ng kanilang pari, wala. Ni panahon hindi makapagbigay, ni ayaw magmisa, hindi mahagilap at kung makahingi, wagas. At may presyo pa!
Higit sa lahat, yung iba nananakot pa kung hindi magbibigay ay baka daw “malasin”. Sila na rin ang sumalungat sa turo na walag suwerte suwerte sa pananampalataya dahil lahat ay pagpapala.
Pakaisipin din sana natin ngayong panahon ng Kapaskuhan lalo na marahil ay mayroong “favorite charity” o mga sadyang binabahaginan at tinutulungan ang marami nating mga kababayan lalo na yaong mga nakaluluwag sa kabuhayan. Maging ang Panginoong Jesus ay hindi naman pinagbigyan ang lahat ng lumapit sa kanya noon.
Larawan kuha ng may akda sa Dau, Mabalacat, Pampanga noong Nobyembre 2022.
Ikalawa, maging magalang sa panghihingi. Nakalulungkot kasi na maraming tao ngayon ang hindi na yata marunong mahiya sa panghihingi. Wala man lamang pagpipitagan. Gaya nga ng daing ng kaibigan ko, akala mo makikipag-kaibigan pero iba pala ang layon.
Ito yung mga text na bitin tulad ng “Pare…” o kaya ay “mare”. Sinasabi ko yan maski sa mga kakilala ko. Huwag na huwag kayong magtetext ng bitin. Yun bang akala mo mayroong masamang nangyari kaya ikaw naman biglang titingin sabay text ulit ng humihingi ng pabor.
Pasensiya na po. Ang tawag doon ay “kawalan ng modo.” Kabastusan.
Laganap ang sisteng ito sa internet lalo na noong 2020 nang kasagsagan ng COVID pandemic at lockdown. Noong Kapaskuhan noon, mayroong nagtanong sa akin na tama daw ba iyong gawain ng ilang inaanak na namamasko at sinasabing i-Gcash na lang kanilang aguinaldo?
Sabi ko ay hindi. Iyon ika ko ay kawalan ng paggalang. Pang-aabuso. Walang pinagkaiba sa holdap.
Larawan kuha ng may akda sa Dau, Mabalacat, Pampanga noong Nobyembre 2022.
Muli, walang obligasyon ang sino man na magbigay at magregalo kanino man kahit kailan. Kusa ang pagreregalo. Higit sa lahat, ang regalo ay tanda ng pagkatao ng nagbigay. Kung ipipilit ang panghihingi ng tulong o abuloy o regalo, samakatwid, kinalimutan ang pagkatao ng hinihingian.
At iyan ang mabahong simoy ng Pasko.
Pumarito si Kristo at nagkatawang-tao katulad natin upang ipakita sa atin ang ating dangal bilang tao. Na ang daan sa pagiging katulad ng Diyos na banal ay sa pagpapakatao. Kung ang tuon ng pansin ngayong Pasko ay ang regalo, abuloy, o tulong na makakamit, ibig sabihin wala ang diwa ni Kristo sa nanghihingi.
Ituring na lang silang mga tulisan o mga mapagsamantala sa pagkakataon. At sana ay maimulat din sa tunay na diwa ng Pasko, ng pagbibigay at panghihingi. Simple lang naman ang paanyaya ng Diyos sa atin na ibahagi si Kristo araw-araw sa ating pagmamahal at paglilingkod ano mang panahon. Higit sa mga pera at bagay na kaloob ay ang sariling pagkatao. Nawa ay maging makabuluhan at kaaya-aya ang inyong Kapaskuhan!
Lawiswis Ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-01 ng Disyembre 2023
Larawan kuha ni G. Jay Javier, shooting ng pelikula sa Fort Santiago.
Madalas kong biruin mga kaibigan at kakilala lalo na sa social media na magtanong kung anoang “long weekend”? Mula kasi nang maging pari ako, nilimot ko na ang salitang weekend dahil sa mga araw nito – Sabado at Linggo – ang aming gawain at gampanin sa simbahan. Inaasahan kami ng mga tao na makakasama nila tuwing weekend kaya naman lahat ng pagtitipon sa pamilya at mga kaibigan ay tinatapat namin sa ordinaryong araw upang ako ay makadalo.
Ngunit kung tutuusin, wala naman talagang weekend dahil hindi naman natatapos o nagwawakas – end – ang sanlinggo. Kaisipang Amerikano ang weekend kaya meron silang bukambibig na TGIF, Thank God It’s Friday na kung kailan natatapos o nagwawakas (end) lahat ng trabaho at opisina upang maglibang ng Sabado at Linggo, weekend. Pagkatapos ng weekend, kayod muli mula Lunes hanggang Biyernes.
Sa kabilang dako para sa ating mga Kristiyano, ang Linggo ang unang araw ng sanlinggo at hindi ito nagwawakas ng Biyernes o Sabado. Tingnan ninyong mabuti: Linggo, Lunes, Martes, Miyerkules, Huwebes, Biyernes, Sabado, Linggo ulit!
Ulit lang nang ulit ang isang linggo kada araw ng Linggo, ang Araw ng Panginoon o Dies Domini sa wikang Latin kung kailan tayo obligadong magsimba bilang alaala at pagpapaging-ganap ng Misterio Pascua ng Panginoong Jesus, ang kanyang pagpapakasakit, pagkamatay at muling pagkabuhay.
Iyan ang buhay din natin na ang kaganapan ay sa Langit na wala nang wakas kungdi buhay na walang hanggan. Ito ang dahilan mayroon tayong tinatawag na octaves of Christmas at Easter, ang walong-araw ng Kapaskuhan ng Pagsilang at ng Pagkabuhay muli ni Jesus.
Oo nga at mayroong pitong araw sa isang linggo, ngunit ipinakikita sa atin lalo ng Pasko ng Muling Pagkabuhay ni Jesus ang walang hanggang buhay sa ikawalong araw na pumapatak na Linggo palagi, ang Divine Mercy Sunday. Kung Pasko ng Pagsilang, papatak ito palagi ng Dakilang Kapistahan ni Maria, Ina ng Diyos ng Enero Primero na siyang ating ipinagdiriwang at hindi Bagong Taon kasi nga po Unang Linggo ng Adbiyento ang ating bagong taon sa Simbahan.
Tumpak din naman at may katotohanan ang awitin nina John, Paul, George at Ringo ng Beatles na “eight days a week, I lo—-ve you! Eight days a week, I lo—-ve you!
Snapshot mula sa post ni Kier Ofrasio sa Facebook, 30 Nobyembre 2023.
Kaya naman isang malaking kalokohan at kabaliwan itong naisipan noong panahon ni PGMA na ilipat mga piyesta opisyal sa Biyernes o Lunes upang magkaroon ng long weekend. Para daw sa ekonomiya. Sa madaling sabi, para sa pera.
Kuwarta. Kuwarta. At kuwarta pa rin ang usapan, hindi ba?
Nasaan na ang pagsasariwa ng diwa ng mga piyesta upisyal natin bilang isang sambayanan?
Pati ba naman kaarawan o kamatayan ng mga bayani natin na matapos maghandog ng buhay sa atin ay dadayain pa rin natin upang pagkakitaan?
Fer, fer! For real!
Bukod sa materyalismo, mayroon ding masamang implikasyon itong long weekend na ito sa ating moralidad at iyan ay ang kawalan natin ng matiyagang paghihintay – ang pagpapasensiya.
Lahat advanced sa atin. Hindi tayo makapaghintay sa araw ng suweldo. Kaya, vale dito, vale doon. Loan dito, loan doon. At hindi biro ang dami ng mga kababayan nating nasira ang buhay dahil sa pagkaubos ng kabuhayan nang malulong sa maling pag-gamit ng credit cards kung saan totoong-totoo ang kasabihang, “buy now, suffer later”. Kaya, heto ngayon, pati piyesta upisyal ina-advance natin!
Maaring nagkasiyahan tayo sa long weekend ngunit, lubos nga ba ating katuwaan at kagalakan? Napagyaman ba nito ating katauhan at mga ugnayan? O, nabaon lang tayo sa utang lalo ng kahangalan?
Larawan ng walang galawang trapik sa McArthur Highway mula sa Facebook ni Kier Ofrasio, 30 Nobyembre 2023.
Katawa-tawa tayong mga Pinoy simula nang mauso long weekend. Sa haba at tagal ng ating lockdown noong pandemya, long weekend pa rin sigaw natin?
Dapat siguro baguhin na ating taguring na Juan dela Cruz at gawing Juan Tamad.
O, Juan Tanga gaya nang naranasan noong a-trenta nang isara ng mga magagaling ang Monumento. Winalanghiya mga maralita at manggagawa na ipinaglaban ni Gat. Andres Bonifacio noong himagsikan na siyang dahilan kaya ating ipinagdiriwang kanyang kapanganakan noong ika-30 ng Nobyembre 1863.
Kung baga sa Inggles, iyon ang “the short of long weekend, an exercise in futility. And stupidity.” Sana magwakas na gawaing ito na dati naman ay wala sa ating kamalayan. Salamuch po!
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-28 ng Nobyembre 2023
Habang naghahanda para sa Dakilang Kapistahan ng Kristong Hari ng Sanlibutan noong Linggo (26 Nobyembre 2023), pabalik-balik sa aking gunita at alaala ang unang taon ng COVID-19 pandemic kasi noong mga panahong iyon, tunay na tunay nga si Jesus ang Hari nating lahat.
Marahil dahil sa takot at kawalan ng katiyakan noong mga panahon iyon na kay daming namamatay sa COVID at wala pang gamot na lunas maging mga bakuna, sadyang sa Diyos lamang kumakapit ang karamihan.
Hindi ko malimutan mga larawang ito noon sa dati kong parokya na mga tao ay lumuluhod sa kalsada sa pagdaraan ng paglilibot namin ng Santisimo Sakramento noong Dakilang Kapistahan ng Kristong Hari noog Nobyembre ng 2020.
Marubdob ang mga eksena noon at damang dama talaga pagpipitagan ng mga tao sa Santisimo Sakramento.
Sinimulan namin ito noong unang Linggo ng lockdown, ika-22 ng Marso 2020 na ikalimang linggo ng Kuwaresma. Tandang tanda ko iyon kasi birthday ko rin ang araw ng Linggong iyon.
At dahil walang nakapagsimba sa pagsasara ng mga simbahan noon, minabuti kong ilibot ang Santisimo Sakramento ng hapong iyon upang masilayan man lamang ng mga tao si Jesus, madama nilang buhay ang Panginoon at kaisa sila sa pagtitiis sa gitna ng pandemic.
Hiniram ko ang F-150 truck ng aming kapit-bahay. Hindi ko pinalagyan ng gayak ang truck maliban sa puting mantel sa bubong nito kung saan aking pinatong ang malaki naming monstrance. Nagsuot ako ng kapa at numeral veil habang mga kasama ko naman ay dala ang munting mga bell para magpaalala sa pagdaraan ng Santisimo.
Pinayagan kami ng aming Barangay chairman si Kuya Rejie Ramos sa paglilibot ng Santisimo at pinasama ang kanilang patrol kung saan sumakay ang aming mga social communications volunteer na Bb. Ria De Vera at Bb. Anne Ramos na silang may kuha ng lahat ng larawan noon hanggang sa aking pag-alis at paglipat ng assignment noong Pebrero 2021.
Nakakaiyak makita noon mga tao, bata at matanda, lumuluhod sa kalsada. Ang iba ay may sindi pang kandila at talagang inabangan paglilibot namin na aming inanunsiyo sa Facebook page ng parokya noong umaga sa aming online Mass.
Pati mga nakasakay sa mga sasakyan nagpupugay noon sa Santisimo Sakramento.
Nang maglaon, marami sa mga tahanan ang naglagay na ng mga munting altar sa harap ng bahay tuwing araw ng Linggo sa paglilibot namin ng Santisimo Sakramento.
Napakasarap balikan mga araw na iyon na bagama’t parang wakas na ng panahon o Parousia dahil sa takot sa salot ng COVID-19, buhay ang pananampalataya ng mga tao dahil nadama ng lahat kapanatilihan ng Diyos kay Jesu-Kristong Panginoon natin.
Katunayan, noong unang Linggo ng aming paglilibot ng Santisimo Sakramento, umulan ng kaunti nang kami ay papunta na sa huling sitio ng aming munting parokya. Nagtanong aking mga kasamahan, sina Pipoy na driver at Oliver na aking alalay kung itutuloy pa namin ang paglilibot. Sabi ko ay “oo”.
Pagkasagot ko noon ay isang bahag-hari ang tumambad sa amin kaya’t kami’y kinilabutan at naiyak sa eksena. Noon ko naramdaman ang Panginoon tinitiyak sa akin bilang kura noon na hindi niya kami pababayaan.
At tunay nga, hindi niya kami – tayong lahat- pinabayaan.
Kaya noong Biyernes, ika-24 ng Nobyembre 2023, napagnilayan ko sa mga pagbasa kung paanong itinalaga muli ni Judas Macabeo ang templo ng Jerusalem matapos nilang matalo at mapalayas ang mananakop na si Hariong Antiochos Epiphanes habang ang ebanghelyo noon ay ang tungkol sa paglilinis ni Jesus ng templo.
Nakalulungkot isipin na matapos dinggin ng Diyos ating mga panalangin noong kasagsagan ng pandemya, tila nakalimutan na natin Siya. Kakaunti pa rin nagsisimba sa mga parokya at nahirati ang marami sa online Mass.
Walang pagdiriwang ni kapistahan ang Simbahan sa pagbabalik sa “normal” na buhay buhat nang mawala o manghina ang virus ng COVID.
At ang pinamakamasaklap sa lahat, hindi na yata si Jesus ang naghahari sa ating buhay ngayon.
Balik sa dating gawi ang maraming mga tao.
At nakakahiyang sabihin, hindi na nalampasan ng mga tao at pati ilang mga pari katamaran noong pandemic.
Nakakahiyang aminin na pagkaraan ng araw-araw na panawagan sa Facebook noong isang linggo na lumuhod at magbigay-galang kay Kristong Hari na nasa Banal na Sakramento mga tao, maraming mga pari noong Linggo ang kinatamaran magsuot na nararapat na damit tulad ng kapa at numeral veil. At pagkatapos, sasabihin, isisigaw, Mabuhay ang Kristong Hari?
Hindi pa lubusang tapos ang COVID, pero, ibang-iba na katayuan natin ngayon. Malayang muli nakakagalaw, walang face mask maliban sa ilang piling lugar tulad ng pagamutan. Ang tanong ngayong huling linggo ng ating kalendaryo sa Simbahan ay, si Jesus pa rin ba ang haring ating kinikilala, sinusunod at pinararangalan sa ating buhay, maging sa salita at mga gawa?
Nasasalamin ba natin si Kristong Hari sa ating mga sarili, lalo na kaming mga pari Niya?
Sabi ko nga sa inyo, kumbinsido ako na mas maraming nasa langit kesa nasa impiyerno. Gagawa at gagawa ng paraan ang Diyos upang masagip ang isang kaluluwa kesa mapahamak sa walang hanggang apoy ng impiyerno.
Tinawag tayo ng Diyos hindi upang parusahan, kundi upang iligtas sa pamamagitan ng ating Panginoong Jesu-Cristo.
1 Tesalonica 5:9
Maraming pagkakataon ko ito napatunayan bilang pari, lalo mula noong 2021 nang maging chaplain ako dito sa pagamutan. Hindi ko makakalimutan yung isa naming pasyente noong isang taon bago mag-Undas.
Larawan kuha ni Dra. Mylene A. Santos, MD sa France, 2022.
Pagkaraan kong magmisa ng Miyerkules ng tanghali sa aming Basic Education Department, nakatanggap ako ng sick call sa aming emergency room. Kaagad ako pumunta at inabutan ko ang isang matandang lalaki na naka-oxygen at maraming mga aparatu na naka-monitor sa kanya.
Lampas 90 na kanyang edad at ang sabi sa akin ng duktor ay maaring pumanaw ang pasyente ano mang oras. Sa malakas kong tinig, sinikap kong kausapin ang pasyente, sinabihan ko siyang magsisi sa kanyang mga kasalanan habang siya ay aking dinarasalan at papahiran ng Banal na Langis. Bumalik ako sa aming university pagkatapos noon.
Laking gulat ko nang sumunod na araw ng Linggo sa aking paghahatid ng Komunyon at pagbabasbas sa mga may-sakit sa aming pagamutan: buhay pa rin iyong pasyente sa pinuntahan ko ng Miyerkules sa ER!
At nang sumunod na araw na naman ng Linggo, naroon pa rin ang naturang pasyente – buhay! Maniwala kayo, umabot pa ng ikatlong araw ng Linggo ang naturang pasyente na dinalaw ko at dinasalan. Nagtataka na rin mga duktor at nars na kung ilang ulit na rin iyon nag-delikado ngunit biglang lumalakas na di mawari.
Noong ikatlong araw ng Linggo na iyon, kinausap ako ng panganay na anak na babae na umuwi mula sa Amerika. Nalaman ko na tatlo silang magkakapatid na puro babae, pawang mga may asawa na rin sila. Filipino-Chinese sila na may-ari ng malaking negosyo sa Bulacan. Wala na ang kanilang ina na pumanaw sa sakit na cancer noon pa.
Larawan kuha ng may-akda, Camp John Hay, Baguio City, 12 Hulyo 2023.
Laking gulat ko at nangilabot din ako sa kuwento ng panganay na anak na babae: mahilig ang kanilang ama sa mga occult practices gaya ng pagkausap sa kaluluwa ng mga yumao nilang kamag-anak at iba pang mga espiritu, ang pag gamit ng mga anting-anting, mga tarot cards, ouija board at marami pang iba.
Bago daw iyon maglubha, pilit na ipinapasa sa isa sa kanilang magkakapatid ang “kapangyarihan” na nakuha sa yumao nilang lola na ina ng kanilang ama. Inutusan daw silang kunin at dasalin mga aklat-dasalan ng kanilang ama na nasa tila wikang Latin. Noon lamang daw nila nakita mga iyon bagama’t naaalala nilang patagong ginagamit ng tatay nila mga iyon noon pa man.
Noon ko naisip na kaya hindi pa pumapanaw ang naturang pasyente na ibig ipasa kanyang mga occult practices sa kanyang anak. Tinanong ko magkakapatid ano kanilang saloobin at pare-pareho silang ayaw nilang tumulad sa kanilang ama. Natuwa naman ako sa kanilang desisyon kaya ipinaliwanag ko na rin sa kanila ang kahulugan at mga implikasyon ng occult practices ng tatay nila. Kailangan kako na “madeliver” siya mula sa impluwensiyang iyon ng demonyo at ikalawa, wasakin mga gamit niya kayat ipinakuha ko iyon habang ako naman ay umuwi ng parokya upang kunin ang aklat ng exorcismo ni P. Jocis Syquia.
Larawan kuha ng may-akda, Pambansang Dambana ng Birhen ng Fatima, 06 Nobyembre 2023.
Pagbalik ko ng parokya, una kong ginawa ay nangumpisal ng aking mga kasalanan sa kasama naming pari. Kumain lamang ako ng kaunti at saka nanalangin sa harap ng Santisimo Sakramento. Pagkaraan ng isang oras, bumalik ako sa ospital upang ganapin ang deliverance prayer sa pasyente ayon sa aklat ni P. Syquia. Muli ko siyang pinahiran ng Banal na Langis at nanalangin kami ng kanyang pamilya pagkaraan ng deliverance session.
Pagkaraan noon ay dinasalan ko at binasbasan mga aklat-dasalan, anting-anting at iba pang mga gamit sa occult ng pasyente na pinagsama-sama ng kanilang boy sa isang black plastic bag. Hindi ko na binulatlat pa ni hawakan mga iyon. Basta, mahigpit kong pinagbilinan yung boy na sunugin lahat ng mga iyon at itapon sa ilog mga abo. Huwag na huwag ka ika ko magtatago ni kukuha ng isa kungdi ay mapapasama kanyang buhay. Hapon na nang maka-uwi ako ng parokya at ang una kong ginawa ay manalangin muli sa harapan ng Santisimo Sakramento.
Umuwi ang naturang pasyente kinabukasan araw ng Lunes. Wala pa raw isang oras sa bahay habang nakahiga sa bago niyang hospital bed, payapang pumanaw ang naturang pasyente. Ayon sa mga nars, nagbalik doon ang panganay na anak na babaeng kumausap sa akin upang magpaabot ng pasasalamat at naikuwento nga paanong pumanaw ang kanilang ama.
Larawan ni Lucifer, ang Satanas, mula sa wikipediacommons.org.
Muli, mga ginigiliw ko, noon ko napatunayan ang lalim at lawak, ang di masusukat na pagmamahal sa atin ng Diyos na hindi niya tayo tatawaging mamatay nang hindi pa handa.
Pakiwari ko ay sa tatlong linggong iyon mula nang pahiran ko ng Langis sa ER ang naturang pasyente, nakipagbuno at babag sa demonyo si San Miguel Arkanghel sa utos ng Diyos upang agawin at iligtas ang kaluluwa ng taong iyon.
Isinulat ko rin ito upang tigilan na rin sana ng mga makababasa nito ang anu mang uri ng mga occult practices pati na mga tawas at pagpunta sa mga faith healer, manghuhula at espiritista. Magpatingin muna sa duktor kung mayroong karamdaman. Lakipan ito ng taimtim na pananalangin at matibay na pananalig sa Diyos nating makapangyarihan sa lahat. Amen.
lordmychef.com 