Ang Pasyon sa buhay-pananampalataya nating mga Pilipino

Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-15 ng Abril 2025

*Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.*

Para sa mga tulad ko na promdi – laking probinsiya – ang mga Mahal na Araw ay pinababanal ng magdamagan at maghapong Pabasa ng Pasyon ng ating Panginoong Jesu-Kristo.

Sa katunayan, isa ito sa mga eksenang aking kinagisnan mula pagkabata kaya taun-taon, ako man ay bumabasa ng Pasyon lalo na noong buhay pa aking ina at kami man ay nagpapabasa sa aming bahay sa Bocaue, Bulacan. Tuwing ganitong panahon, hinahanap ng aking katawan ang pagbasa ng Pasyon kaya noong isang taon, dumayo ako sa dati kong parokya.

Anong laki at bagong kaalaman ang aking nabatid noon!

Ito palang mga salita ng ating unang Santo na si San Lorenzo Ruiz ay kanyang kinuha sa Pasyon!

Batay sa ating kaalaman, sinabi ni San Lorenzo noon sa harapan ng kanyang mga taga-usig sa Japan na “isang libong buhay man ang ibigay sa kanya, isang libong ulit niyang iaalay ang mga ito sa ating Panginoong Jesu-Kristo.”

Nguni’t, pagmasdan ninyo itong aking nabatid sa Pasyon:

*Larawan kuha ng may-akda, Biyernes Santo, 2024.*

Batay sa tradisyon, si Longinus na tinuturing dito sa Pasyon na Longino ang sundalong Romano na umulos ng sibat sa tagiliran ni Jesus habang nakabayubay doon sa krus; mula sa sugat na iyon dumaloy ang dugo at tubig sa Kanyang tagiliran na siyang bukal ng habag at awa ng Diyos sa sangkatauhan (fount of Divine Mercy).

Para sa akin, isang magandang katotohanan ang sinasaad ng bahaging ito ng Pasyon: maaring bukod sa bibliya at katesismo, bumabasa rin ng Pasyon noon at marahil katulad ng ilan hanggang ngayon, kabisado ito ni San Lorenzo Ruiz kayat nausal niya mga pananalitang iyon.

Dito rin nating makikita na sa kabila ng maraming kamalian at mga samo’t saring bagay na kailangang isaayos sa Pasyon, malaki rin ang papel nito sa paghubog sa ating pananampalatayang Kristiyano.

Maituturing ang Pasyon ay isa sa mga una at malalaking hakbang ng inculturation ng Kristiyanidad sa kalinangang Pilipino.

Nagsimula ang Pasyon sa tradisyon ng mga katekista na sinusugo ng mga pari noon sa malalayong lugar upang samahan sa pananalangin ang mga naghihingalo. Bahagi rin ito ng tinaguriang “pa-Jesus”, mga paulit-ulit na panalangin tulad ng litanya habang ipinagdarasal ang naghihingalo. Kaya ang tagpo ay mula sa pagpapakasakit at kamatayan o Pasyon ng Panginoon ang ginagamit. Humaba ito ng isang aklat dahil naman sa kadalasan inaabot ng magdamag o maghapon ang paghihingalo bago tuluyang malagot ang hininga.

Mahalagang alisin sa isipan ng karamihan na hindi talambuhay ni Jesus ang Pasyon. Hindi rin ito lahat mula sa mga tagpo sa Bibliya habang ang ilang mga kuwento ay halaw sa tradisyon. Una itong tinipon at pinagsama-sama bilang aklat ni G. Gaspar Aquino de Belen, isang makata na tagasalin buhat sa Rosario, Batangas noong 1703 na inaprubahan ng mga kinauukulan sa Simbahan nang sumunod na taon.

Hindi maikakaila na maraming Pilipino noon namulat sa Krstiyanidad dahil na rin sa Pasyon dahil na magiliw na pamamaraan nito ng paglalahad ng mga aral at kuwento ng pakanta. Kaya naman nang malaunan sa paglaganap nito, isinaayos na rin ito batay sa kautusan ng mga obispo at pari habang mayroong ilang sipi na mismong gawa ng pari.

Sa sawimpalad, hindi naisaayos maraming kamalian nitong Pasyon. Kinausap ko aking kaibigan at kaklase na bumabasa rin ng Pasyon, si P. Ed Rodriguez at narito dalawang halimbawa aniya na dapat ayusin sa Pasyon:

At sa Henesis na libro,
Nalalaman ay ganito:
Nang lalangin itong mundo
Nitong Diyos na totoo,
Kaarawan ng Domingo.

Paliwanag: ang sinasabi lamang po sa Henesis ay “dumating ang kinagabihan at sumunod ang umaga, ang unang araw”. Wala pa pong pangalan ang mga araw ng sanlinggo noong isulat ang Henesis.

Gayon din naman, maraming kamalian ang sinasaad sa Pasyon ukol sa Mahal na Birheng Maria na malayo sa katotohanan katulad nito ayon kay Fr. Ed:

Sa maganap ang totoo
At araw ay mahusto
ng ipanganak na ito,
Agad dinala sa templo
Si Mariang masaklolo.

Hindi naman po inaalay sa templo ang anak na babae ng mga Hudyo; ang panganay na lalaki lamang ang inihahandog sa templo katulad ni Jesus na ating ipinagdiriwang sa Candelaria o Pebrero dos.

*Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025*; imahen ng Dolorosa, ang nahahapis na Birheng Maria.

Marami pang ibang dapat itama at isaayos sa Pasyon upang higit natin itong mapangalagaan at mapanatili sapagkat isa itong buhay na patunay ng ating maganda at Kristiyanong kalinangan.

Nakatutuwa na maraming parokya ang nagpapabasa na sa ngayon upang maituro at maipagpatuloy ito ng mga bagong henerasyon. Tama ang maraming diyosesis na mayroong mga alituntuning itinakda sa pagbasa o pag-awit ng Pasyon: hangga’t maari ay huwag itong gawing biro na kung saan inilalapat ang mga makabagong tono ng tugtugin lalo na yaong mabibilis at mahaharot. Dapat palaging isaalang-alang ang kasagraduhan nitong Pasyon na tumutukoy sa pagpapakasakit at pagkamatay ni Jesus.

Gayun din naman, nagtuturo ang Pasyon ng kaisahan ng pamilya at pamayanan kaya dapat ito ipagpatuloy at palaganapin. Maraming pamilya noon maging hanggang ngayon ang nagkakaisa na basahin ng buong mag-anak ang Pasyon bilang tradisyon at panata nila.

Sakali mang mayroong pampublikong pabasa, maaring paghatian ng mga pamilya ang gastos sa pagkain kaya sa maraming bayan at barrio, hinahati ang aklat ng Pasyon sa dalawang pamilya para hindi mabigat ang pagpapakain sa mga tao.

Gayon din naman, ang pagkain o handa sa pabasa ay tinatawag na caridad o charity – bukod sa pagpapakain sa mga bumabasa, naghahanda ang nagpapabasa upang pakainin din yaong mga maliliit nating kapatid na dukha at kapus-palad. Nakakalungkot lamang na mayroong mga tao ang inaabuso ang caridad sa pabasa na nilulusob ng mga tinaguriang “PG”.

Hindi pa kay gandang halimbawa ito ng pagbubuklod ng mga pamilya at angkan?

Higit sa lahat, nabubuklod ang pamayanan ng pabasa ng Pasyon dahil mayroong schedule ang mga pabasa. Hindi basta-basta maaring magpabasa sa isang nayon dahil sa bawat araw, isa lang ang pabasa na maaring ganapin para isa lamang ang pupuntahan. Kaya nga noong araw sa mga nayon kay gandang balikan itong kaisahang ito ng mga kababayan natin tuwing panahon ng mga Mahal na Araw.

Bukod tangi ang pamamaraan ng pabasa ng Pasyon dahil ito ay makata o patula na inaawit, nakakaaliw lalo na kung nakasaliw sa musika.

*Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025*; imahen ng Ecce Homo, si Jesus nang iharap ni Pilato sa mga tao matapos ipahagupit.

Isang kakaibang paraan ng pagtuturo o pedagogy na magaan at madaling matutunan at higit sa lahat, kaagad nadarama.

Kung baga, mayroong kurot sa puso at kalooban kaya nanunuot ang mga turo at aral. Isipin na lamang natin paanong nakatulong itong Pasyon maging sa ating unang Santo na si San Lorenzo Ruiz na sa kanyang kamatayan ang mga namutawi sa kanyang mga labi ay buhat sa Pasyon.

Sa inyong pag-uwi sa inyong mga lalawigan ngayong Mahal na Araw, sikaping bumasa ng Pasyo upang maranasan ang lalim ng ating pananampalataya at kagandahan ng ating kalinangan.

Narito dalawang video ng aming pabasa kahapon, Lunes Santo dito sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima sa lungsod ng Valenzuela. Buhat sa bayan ng Malabon ang aming nakuhang musiko sa tumugtog mula ika-pito ng gabi hanggang ika-sampu ng gabi.

Lihim ng mga pamahiin sa lamayan

Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-30 ng Oktubre 2024

*Larawan kuha ng may-akda, St. Scholastica Retreat House, Tagaytay City, Agosto 2024.*

Heto na naman ang panahon ng maraming pagtatanong at pagpapaliwanag sa ating mga pamahiin ukol sa paglalamay sa mga patay. Matagal ko nang binalak isulat mga ito nang mamatay aking ama noong taong 2000.

Biglaan ang kanyang pagpanaw noon. Katunayan, madaling araw ng kaarawan ni Mommy, ika-17 ng Hunyo 2000. Dalawang taon pa lamang akong pari. Nasunod ang aming mga kamag-anak na sa aming tahanan paglamayan si Daddy. At noon pinuna ng ilang matatanda ang aking kawalan ng kaalaman sa maraming pamahiin at kaugalian tuwing mayroong paglalamay sa patay.

Napuna noon ng nanay ng isang kaibigan na naghahatid ako ng mga panauhin matapos makiramay sa amin. Wika niya sa akin, “alam ko” aniya, “marami kayong alam at napag-aralan, Father; hiling ko lang po sana sa inyo na igalang pamahiin naming matatanda ukol sa lamay ng patay… masama ang naghahatid ng mga nakikiramay.”

Humingi ako ng paumanhin at iyon ang una kong aral sa mga pamahiin lalo sa probinsiya – pag-galang at respeto. Huwag nating pagtawanan kanilang pamahiin at kaugalian bagkus pagnilayan, pag-aralan at tuntunin pinagmulan ng mga iyon. Higit kong naunawaan ang mga ito sa aking pagtanda lalo nang pumanaw si Mommy nitong nakaraang Mayo. Ito po ay aking sariling pagsusuri, opinyon na maaring tama o mali. Kayo na ang tumimbang kung tatanggapin at paniniwalaan.

Bago po ang lahat, ibig kong bigyang pansin ang salitang ginagamit na “bawal” at “masama” tulad ng “bawal ang ganito, masama ang ganire”. Iisa lang kahulugan nito sa ating mga Pinoy. Dito ating makikita ang positibong katangian natin na magkasing-kahulugan ang bawal at masama kasi “ano mang bawal, tiyak masama”! Kaya, heto na po ang ilang mga pamahiin at aking paliwanag na marahil na dahilan o pinagmulan:

Bawal o masama magpasalamat sa mga nakikiramay ang namatayan. Ito palagi sinasabi sa akin ng mga nakiramay sa amin noong mamatay aming mga magulang. Hindi ko talaga maintindihan.

Tanging sumasagi sa aking isipan ang kasabihan na ang “paglalamay lamang ang hindi pinangungumbida.” Alalaong-baga, sa amin sa probinsiya, masusukat ang husay at kabutihan ng sino man sa kanyang pagpanaw: kung maraming makipaglamay at makiramay, siya ay mabuti; kung kakaunti, marahil hindi siya ganoong kabuti. Kaya walang dapat ipagpasalamat sa mga nakiramay dahil binabalik lamang nila kabutihan ng namatay.

Ngunit nang pumanaw si Mommy noong Mayo, noon ko higit naintindihan ito di lamang mas matanda na ako kungdi dahil marami na akong pinakiramayan bilang pari. Ayaw ng mga panauhin sila ay pasalamatan dahil ang kanilang pakikiramay ay pagbabalik ng kabutihang ginawa di lamang ng pumanaw kungdi pati ng mga naulila tulad ko na pari.

*Larawan kuha ng ni G. Noli Yamsuan, Manila Cathedral, 2010.*

Palaging sinasabi ng mga nakikiramay maging ng mga paring dumalaw sa amin kung paano ako noong sila’y nagdadalamhati ay akin ding sinamahan sa pagdiriwang ng Banal na Misa o maski pagbabasbas lamang. Kinuwento ng marami sa kanila kung paanong di nila malimutan mga iyon, pati na rin nang dalawin ko at dasalan kanilang mahal sa buhay habang may karamdaman.

Kay tamis maalala na di nila kinalimutan pakikiramay ko noon. At wala nang higit pang tatamis itong aking naranasan pagkamatay ni Mommy, sumunod kanyang nakatatandang kapatid. Nalaman ng ilan kong dating parokyano at kusa din silang nagtungo sa lamay ng aking Tita. Nagulat mga pinsan ko nang sila ay magpakilala at ang sabi daw sa kanila, “naku, si Father pinuntahan lahat ng aming mga patay kaya kami narito ngayon.”

Hindi naman sa sinusuklian ating kabutihan kungdi patunay ito na hindi nalilimutan ng mga tao ating pakikiramay sa pagpanaw ng mahal nila sa buhay; dala-dala nila ito palagi at kinukuwento sa mga bata kung paanong dumamay mga tao sa kanilang pighati. Sakaling mayroong kaaway o kaalitan ang pumanaw, doon din nakikilala kabutihan ng sino man. Marami akong napansin mga kamag-anakan lumalambot ang kalooban kapag nagpunta at nakiramay nakaalitan ng kanilang pumanaw subalit, kung magmatigas yaong kaaway at ni hindi man lang sumilip sa lamay lalo na kung kababaryo, itaga mo sa bato, sasabihin ng mga kaanak sadyang masama iyan.

Kaya, bukod sa hindi sinasabi ang “salamat” sa lamayan, laging pakatandaan sa ating mga Filipino, ang pakikiramay ang isa sa mga pinakamagandang paraan ng pakikipag-kapwa tao dahil hanggang kamatayan, laan tayo makipag-ugnayan.

*Larawan kuha ng may-akda, Agosto 2024.*

Bawal o masama maghatid ng mga nakiramay. Nakakatawa po ito nguni’t tunay na tunay lalo sa aking karanasan. Hindi na dapat maghatid sa mga nakiramay ang namatayan dahil maraming maraming iba pang dumarating na panauhin at baka ikaw lang ang nakakakilala sa kanila.

Alam naman ninyo tayong mga Pinoy: sasakay na lang o nakasakay na nga sa kotse, hindi pa matapos ang mga kuwentuhan natin! Kaya kung maraming nakikiramay at isa isang ihahatid mga nagpapaalam, wala nang makapag-eestima sa mga dumarating na iba pa. Praktikal ang pamahiing ito.

*Larawan kuha ng may-akda, Sacred Heart Novitiate, Novaliches, QC, 20 Marso 2024.*

Bawal o masama magbaon ng pagkain at inumin mula sa lamay. Nakakatawa din ito. Ngunit gaya ng bawal na paghahatid sa mga nakikiramay, praktikal ang pamahiing bawal mag-uwi ng pagkain at inumin mula sa lamay.

Nang mamatay si Mommy noong Mayo, dalawamput-anim na taon na akong pari, matagal na ring nagsipagtrabaho mga kapatid ko at marami na ring kaklase at kaibigan mga anak nila. Sa dami ng aming mga nakilala, lahat dumarating para makiramay. Bagamat marami ang mayroong bigay ding pagkain at inumin sa kabila ng saganang handa naming pagkain na pina-caterer pa, may isang gabing halos kinapos aming handa kaya nagpabili pa ng lechon manok kapatid ko!

Kung bawat bisita ay mag-uuwi nga naman ng mamon o magsha-Sharon Cuneta ng lumpiang shanghai at iba pang ulam, mauubos ang pagkain at baka walang maihain sa mga darating iba pa lalo na kung hating gabi na. At iyan ang tunay na masama sa paguuwi ng pagkain at inumin mula sa patay: nauubusan mga maglalamay!

Dagdag kuwento: ayaw na ayaw iyan ng aking kasambahay noon na si “Manang” sa aming kumbento. Hindi niya kinakain mga “take home” sa akin at madalas, pinamimigay pa niya sa iba. Masama daw baka ako magkasakit. Pero, kapag kakaiba at masarap mga pagkaing uwi ko mula sa lamayan lalo ng mga rich at showbiz friends ko, okey lang sa kanyang kainin mga iyon! Ano nga ba masama? Wala maliban sa ating nabanggit na dahilan.

*Larawan kuha ng may-akda, Nagsasa Cove, San Antonio, Zambales, 19 Oktubre 2024.*

Bawal o masama maligo kapag mayroong patay. Siyempre! Puyat kasi tayo sa paglalamay kaya dapat magpahinga muna saka maligo. Iyon lang iyon.

Noong Hunyo, isang dating kasamahan kong DJ sa GMA7 namatay ang ina. Matapos akong magmisa at nang magpapaalam na, tinanong niya ako ng seryoso: talaga daw bang hindi pa siya puwedeng maligo?

Nakupo! Kaya pala kako tumutubo na yang balbas mo at nanglalagkit ka na! At ito ang dahilan sinabi ko sa kanya ukol sa pamahiing iyon. Maligo ka na wika ko at ang baho mo na!

*Larawan kuha ng may-akda, Anvaya Cove, Morong , Bataan, Abril 2024.*

Bawal o masama ang umuwi kaagad ng bahay galing sa patay. Ito ang popular na kaugaliang “pagpag” bago umuwi kasi kailangan daw iligaw iyong patay na baka sumunod. Ang totoo ay kailan lang naman ito naging laganap at napa-uso. Kawawang mga convenience store, naging tambayan ng mga nagpapagpag. At kaluluwa!

Hindi po ito totoo. Una, walang gumagalang kaluluwa. Kapag namatay ang isang tao, kaagad-agad hinahatulan kanyang kaluluwa kung ito ay pupunta ng langit o purgatoryo o impierno (ibang paksa ito na mainam pag-usapan sa ibang pagkakataon).

Heto naunawaan ko lamang nitong kamakailan habang dumarami ang namamatay kong mga kamag-anak at mga kaibigan. Dahil sa lamay na lang kami nagkikita-kita, itinutuloy namin ang kuwentuhan sa labas kasi naman, nakakahiyang ubusin pagkain at inumin sa lamayan.

At saka para mas masarap din ang kuwentuhan. Iyon sa aking pananaw ang tunay na dahilan kaya nauso ang pagpag. Sabi ng iba, iyon ay galing sa mga kapatid nating Chino na naniniwalang kailangang ipagpag mga negative vibes mula sa mga lamayan ng patay.

At kung tutuusin, ano nga ba ang mga negative vibes na ito? Balikan ang aral ng COVID-19 pandemic: mga mikrobyo at virus na maaring pagmulan ng pagkakasakit. Sa halip na magpagpag kayo ng kakain pa muli sa labas, mag-disinfect palagi pagdating ng bahay pagkagaling sa lamayan nang mapuksa mga kumakapit na mikrobyo.

*Larawan kuha ni Ka Ruben, stained glass sa Pambansang Dambana ng Birhen ng Fatima, Valenzuela City, 10 Oktubre 2024.*

Bawal o masamang maglibing tuwing araw ng Lunes. Ipagpaumanhin po ninyo mga naunang pari noong araw. Sila po nagpalaganap nitong “pamahiing” ito. Hindi naman talaga masama o bawa kasi kadalasan, Lunes ang araw ng libing ng mga yumaong pari pati kamag-anak namin.

Tanging dahilan ng pamahiing iyan ay pagod ang mga pari ng araw ng Linggo sa pagmimisa kaya, Lunes ang kanilang day-off. At pinakamabisang paraan upang matandaan ito ng mga tao, sabihing “masama” ang paglilibing ng Lunes na siyang unang araw ng trabaho.

*Larawan kuha ni G. Jay Javier, Hulyo 2024.*

Kaya po ako mula noon pa, ang day off ko ay Huwebes kasi Lunes ang pagpupulong naming mga pari!

Kayo ano pa alam ninyong pamahiin sa mga patay at lamay?

Hanapin ang praktikal na dahilan at higit sa lahat, igalang pa rin natin paniniwala ng ating mga kababayan kesa pagtawanan.

Tandaan, sa kamatayan palagi nagkakasukatan ng ating pagkakaibigan at pagsasamahan.

Ang pakikiramay ay tanda ng pakikibahagi sa pagluluksa at pighati ng namatayan.

At iyan ang pinakamainam na dahilan sa likod nitong mga pamahiin natin tuwing mayroong lamay at patay.

Openly speaking to Jesus

The Lord Is My Chef Sunday Recipe for the Soul by Fr. Nicanor F. Lalog II
Sunday in the Twenty-fifth Week of Ordinary Time, Cycle B, 22 September 2024
Wisdom 2:12, 17-20 ><}}}}*> James 3:16-4:3 ><}}}}*> Mark 9:30-37

*Photo by author in Caesarea Philippi, Israel, May 2017.*

Time flies so fast these days and so does our gospel reading with Mark telling us in quick succession Jesus journeying south towards Jerusalem, passing through Galilee then making a stopover in a house in Capernaum.

Jesus is now intensifying His teachings to the Twelve – and us too today. For the second time since Sunday after being identified as the Christ, Jesus “spoke openly” of His coming Passion, Death, and Resurrection to His Apostles; but, unlike last Sunday, the Twelve remained silent and instead debated on who among them is the greatest as they grappled on the meaning of their Master’s coming Pasch.

Jesus was teaching his disciples and telling them, “The Son of Man is to be handed over to men and they will kill him, and three days after his death the Son will rise.” But they did not understand the saying, and they were afraid to question him. They came to Capernaum and, once inside the house, he began to ask them, “What were you arguing about on the way?” But they remained silent. They had been discussing among themselves on the way who was the greatest (Mark 9:31-34).

*Photo by Ms. Marissa La Torre Flores in Switzerland, August 2024.*

Did you notice that beautiful interplay again in the scene with the preceding Sunday?

Last Sunday, Jesus spoke openly of His coming Passion, Death, and Resurrection where Peter reacted by taking Him aside to protest. Jesus rebuked Peter, telling him how he thought in man’s ways than God’s ways.

Today, Jesus spoke openly anew of His coming Pasch but this time, the Twelve fell silent because according to Mark, “they did not understand the saying, and they were afraid to question him.”

Are we not like the Twelve so often with Jesus? We follow Him, we believe Him, we listen to Him but never understand His words and worst, so afraid to question Him?

What do we not understand in His words? Or, is it more of still refusing to accept the reality of His Passion, Death, and Resurrection like Peter last week?

We are afraid to ask Jesus the meaning of His words, of His plans for us not because they have hidden meanings but usually due to our own hidden agendas.

*Photo by Mr. Jay Javier, 07 September 2024.*

We find it hard to trust Jesus enough unlike the upright in the first reading especially in this age of social media and instant fame and popularity when numbers of “likes” and votes prevail over what is true, good, and beautiful. Real talents, innate goodness and whatever natural are disregarded. That is why I have never watched nor believed in any beauty or singing contest these days because winners are decided not really on their talents or beauty and intelligence but more on the votes they get from viewers and people. Life has become more of a popularity contest often seen in terms of money. Pera pera lang?

This propensity of equating number of votes and likes with what is true and good and beautiful reeks with a lot of those stinky attitudes of the wicked in the first reading. The author of the Book of Wisdom perfectly expressed the inner thoughts and dynamics of the wicked who are intolerant of contradiction in whatever form, most especially unbearable to them is the living reproach and challenge of the life of just persons in their midst. This was fulfilled in Christ Jesus, the Just One of God the wicked men have crucified.

The wicked say: Let us beset the just one, because he is obnoxious to us; he sets himself against our doings, reproaches us for transgressions of the law and charges us with violations of our training… Let us condemn him to a shameful death; for according to his own words, God will take care of him” (Wisdom 2:12, 20).

Jesus Christ’s teaching of the Cross is the perfect spirit of being a child that runs contradictory to the ways of the world. To be like a child these days as Jesus showed the Twelve is to invite sarcasm and ridicule, unacceptable to those who live in the dictates of the world of power and force, wealth and fame that certainly lead to more divisions and destruction.

Jesus invites us this Sunday to “speak openly” to Him like a child filled with trust and enthusiasm to know and learn more about life and its meanings like our doubts and fears, incomprehension and uncertainties.

See how children’s face light up when grown-ups recognize their inquiries even without any explanations at all. The same is most true with Jesus in whom anything that is dull and drab shines brightly when seen in His light.

*Photo by author, St. Scholastica Retreat Center, Baguio City,*

We cannot escape the scandal of the Cross. To dwell on Easter Sunday without the Good Friday only makes our life journey difficult and tiring without any direction, a waste of time and energy circling around the ways of the world that has always been proven wrong.

The essence of Christ’s Passion, Death, and Resurrection is found in being a child in the same manner Jesus remained the Son of God there on the Cross. He has always been clear with this; though He knew His fate, Jesus was totally free in choosing to suffer and die on the Cross because He fully entrusted Himself to the Father as He prayed before dying on the Cross, “Father, into your hands I commend my spirit” (Lk.23:46).

That beautiful imagery of a child Jesus placed in their midst as He put His arms around him encapsulated perfectly His own Passion and Death:

Then he sat down, called the Twelve, and said to them, “If anyone wishes to be first, he shall be the last of all and the servant of all.” Taking a child he placed it in their midst, and putting his arms around it he said to them, “Whoever receives one child such as this in my name, receives me; and whoever receives me, receives not me but the One who sent me” (Mark 9:35-37).

*Photo by Mr. Red Santiago of his son Clyde, January 2020.*

Every Sunday, Jesus gathers us in the Eucharist, just like the house in Capernaum where He spoke privately to the Twelve to explain the Cross and being like a child.

Let us not be afraid to speak these openly to Jesus because in our shame or fears of questioning Him, the more we live in rivalries among each other, the more we covet and envy, the more peace becomes elusive because as St. James rightly said, “You do not possess because you do not ask. You ask but not receive, because you ask wrongly, to spend it on your passions” (James 4:2c-3).

Let us gather around Jesus every Sunday, speak openly to Him especially after receiving Him Body and Blood in Holy Communion to cast unto Him all our worries and doubts in life. Let us take time to listen to Him and be imbued with His teachings. Amen. Have a blessed week ahead, everyone.

Two gems back on my screen

Quiet Storm by Fr. Nicanor F. Lalog II, 14 March 2024

I have rarely watched Netflix for over a year except on Sundays after lunch. Aside from my busy schedule, I find really nothing so special nowadays with Netflix. Even my folks back home rarely watch it.

However, three Sundays ago at the start of Lent, I felt like that kid in the 1982 Poltergeist movie wanting to scream “they’re… back” not out of fear but of sheer joy like a child when I saw NBC’s Law & Order: Special Victims Unit streaming! I had to forego my siesta and spent the whole afternoon binge-watching an old favorite.

The following Sunday as I looked forward to another afternoon of Law & Order, I found Netflix streaming anew another favorite, Midnight Diner: Tokyo Stories.

From then on, I have found another good reason to binge-watch Netflix once in a while even on weekdays. And what a wonderful daily trip to have between the world’s two greatest cities, New York and Tokyo!

I have always loved watching police stories since childhood. It was my first “dream” job – to be a detective like Jack Lord, a.k.a. Steve Magarette of Hawaii Five-O, Michael Douglas with Carl Marden of Streets of San Francisco, and the many cops of Hill Street Blues.

A spin-off from the original series Law & Order that was equally good, Law & Order: SVU is distinctly unique with its introduction that says,

In the criminal justice system, sexually based offenses are considered especially heinous. In New York City, the dedicated detectives who investigate these vicious felonies are members of an elite squad known as the Special Victims Unit. These are their stories.
Opening narration spoken by Steven Zirnkilton

The show premiered in September 1999 and has now become America’s longest running crime series now on its 25th season. What Netflix is streaming are the five seasons from 2009.

But, we love reruns!

The same thing is true with Midnight Diner: Tokyo Stories. Originally called Midnight Diner when it premiered in 2009, it was renamed to its present title in 2016 when Netflix took over its production to make it more slick perhaps and palatable to worldwide audience without losing its Japanese touch and flavors that make it so irresistible especially the Nihongo language and songs.

Like Law & Order: SVU, Midnight Diner has a distinctive introduction that promises it to be a series one should not miss.

When people finish their day and hurry home, my day starts. My diner is open from midnight to seven in the morning. They call it “Midnight Diner”. [cut to menu listing “pork miso soup combo, beer, sake, shochu”] That’s all I have on my menu. But I make whatever customers request as long as I have the ingredients for it. That’s my policy. Do I even have customers? More than you would expect.^[1]
Opening narration by the chef known simply as the “Master” played by Kaoru Kobayashi

Again, like our favorite from New York, this Tokyo series streamed anew by Netflix is a rerun of its 2019 season. You may check our previous blog on this show at https://lordmychef.com/2019/11/20/midnight-diner-tokyo-stories-are-recipes-for-troubled-hearts-and-lonely-souls/.

But of course, we love “reheated” food as much as we enjoy reruns in TV shows and movies!

Like old movies and TV shows, some food tastes better when reheated the second time. Even the third time like mechado or anything with sarsa (sauce).

We call it in Filipino, pangat for pangalawa (second) o pangatlong (third) init (reheat)! Actually, pangat is the simplest way of cooking fish boiled in small amount of water with tomatoes and/or onions or kamias.

Maybe, as we get older, everything becomes simpler in life. We do not want so many complications or “dramas” as we say. Simple food, simple drinks, simple evenings. Even reruns and replays, whether food or shows. Why, even people maybe because our bestest friends are those we have kept all these years that whenever we get together, we just rerun our conversations of the same topics when we were together 30 years or 40 years or 50 years ago!

Law & Order: SVU and Midnight Diner: Tokyo Stories are two great series like our good old friends. Both shows have got better as they age but always relevant because in their very heart is still the dignity of every human person who must be loved and respected always.

It is amazing that both series are set at two great cities of the world, so apart with each other in everything yet, it is always nice to find kind souls with warm hearts willing to lay everything down for what is true and good. And noble.

Catch them in Netflix. Even for the second or the third or the fourth time. They are television’s finest. Both are a gem to treasure.

*By the way, we are not paid by Netflix nor by anyone for this. We just love the series. Promise.

NEW YORK – AUGUST 10: Ice-T, Christopher Meloni and Mariska Hargitay filming on location for “Law & Order: SVU” on the streets of Manhattan on August 10, 2010 in New York City. (Photo by Bobby Bank/WireImage)

Ang demonyong cellphone, nasa loob ng simbahan!

Lawiswis Ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-22 ng Pebrero 2024

Larawan kuha ni Stefano Rellandini ng Reuters sa Manila Cathedral, Enero 15, 2015. Binatikos at binash (dapat lang) ng mga netizens mga pari noong Misa ni Papa Francisco sa Manila Cathedral nang mapansing walang tigil nilang pagkuha ng mga video at larawan, di alintana kasagraduhan ng Banal na Misa.

Ang demonyong cellphone
palaging nasa loob ng simbahan
hindi upang magsimba o manalangin
kungdi upang tayo ay linlangin
mawala tuon at pansin
sa Diyos na lingid sa atin,
unti-unti na nating ipinagpapalit
sa demonyong cellphone na halos
sambahin natin!

At iyan ang pinakamalupit 
na panunukso sa atin ngayon
ng demonyong cellphone 
na ating pahalagahan mismo sa
loob ng simbahan 
habang nagdiriwang 
ng Banal na Misa at iba pang mga 
Sakramento gaya ng pag-iisang dibdib
ng mga magsing-ibig!

Isang kalapastanganan
hindi namamalayan
ng karamihan sa kanya-kanyang
katuwiran gaya ng emergency,
importanteng text o tawag
na inaabangan, higit sa lahat,
remembrance ng pagdiriwang:
nakalimutan dahilan ng paqsisimba
pagpapahayag ng pananampalataya
 sa Diyos na hindi tayo pababayaan
 kailanman; kung gayon,
bakit hindi maiwanan sa tahanan
o patayin man lamang
 o i-silent sa bag at bulsa
ang demonyong cellphone?

Hindi man natin aminin
ang demonyong cellphone ang
pinapanginoon, 
pinagkakatiwalaan
ng karamihan kaysa Diyos 
at kapwa-tao natin  
kaya pilit pa ring dadalhin,
gagamitin sa pagsisimba 
at pananalangin!

Kung tunay ngang 
Diyos ang pinanaligan
habang ating pamilya 
at mga kaibigan 
ang pinahahalagahan,
bakit hinahayaang 
mahalinhan ating buong pansin
ng pag-atupag sa demonyong
cellphone tangan natin?

Pagmasdan sa mga kasalan
sa halip ating maranasan
kahulugan ng pagdiriwang,
kagandahan at busilak ng lahat,
asahan aagaw ng eksena
demonyong cellphone kahit
mayroong mga retratista
naatasang kunan at ingatan
 makasaysayang pagtataling-puso
kung saan tayo inanyayahan
upang ipanalangin na pagtibayin
pagmamahalan haggang kamatayan
na ating tuluyang nakalimutan
matapos tayo ay nalibang at nalinlang
ng demonyong cellphone.

Sa bingit ng kamatayan
naroon ating "last temptation"
ng demonyo sa anyo pa rin ay cellphone
upang sa halip na ipanalangin
naghihingalong mahal natin,
demonyong cellphone pa rin 
sa kahuli-hulihan ang hawak habang
kinukunan huling sandali ng pagpanaw
Diyos na ating kaligtasan, tinalikuran!

*Larawan mula sa rappler.com, Ash Wednesday 2023.*

Ang demonyong cellphone

Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-21 ng Pebrero 2024

Ang demonyong cellphone
tukso at ugat ng pagkakasala
sa maraming pagkakataon;
mga chismis, maling impormasyon
kinakalat agad namang kinakagat
ng marami sa pag-iisip
at pang-unawa ay salat.

Ang demonyong cellphone
hindi mabitiwan
hindi maiwanan
palaging iniingatan
mga tinatagong lihim
larawan at kahalayan
ng huwad nating katauhan.

Ang demonyong cellphone
istorbo at pang-gulo
panginoong hindi mapahindian
napakalaking kawalan
kung hindi matandaan
saan naiwanan,
katinuan nawala nang tuluyan.

Ang demonyong cellphone
winawasak ating katahimikan
nawala na rin ating kapanatagan
sa halip maghatid ng kaisahan
pagkakahiwa-hiwalay bunga
sa maraming karanasan
pinalitan pamilya at kaibigan.

Ang demonyong cellphone
lahat na lang ibinunyag
wala nang pitagan ni
paggalang sa kasagraduhan
ng bawat nilalang
ultimo kasamaan
nakabuyangyang, pinagpipistahan.

Ang demonyong cellphone
palagi nang namamagitan
sa ating mga ugnayan
atin nang nakalimutan
damhin kapanatilihan
pinalitan nitong malamig
na kasangkapan pintig ng kalooban.

Sa panahong ito ng Kuwaresma
iwanan at bitiwan ang cellphone
dumedemonyo, nagpapagulo
 sa buhay nating mga tao;
manahimik katulad ni Kristo
sa ilang nitong ating buhay 
upang Siya ay makaniig
at marinig Kanyang tinig
ika'y iniibig!

*Ang painting na “Temptation in the Wilderness” ni Briton Riviere (1840-1920) mula sa commons.wikimedia.org.*

Pagkukuwento – di pagkukuwenta- ang pag-aasawa

Lawiswis Ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-12 ng Enero 2024
Homilya sa Kasal ng Inaanak ko sa binyag, Lorenz, kay Charmaine
Simbahan ni San Agustin, Intramuros, Maynila

Sigurado ako na alam na ninyong lahat, lalo na ng mga Gen Z dito, iyong trending sa social media na post ng isang dilag nang malaman niyang 299-pesos ang halaga ng engagement ring na binigay sa kanya ng boyfriend niya ng walong taon na nabili sa Shopee.

Kasing ingay ng mga paputok ng Bagong Taon ang talakayan noon sa social media hanggang sa naging isang katatawanan o meme ang naturang post gaya ng halos lahat ng nagiging viral. Sari-sari ang mga kuro-kuro at pananaw ng mga netizens, mahuhusay ang kanilang paglalahad, seryoso man o pabiro. Mayroong mga kumampi sa babae habang ang ilan naman ay naghusga sa kanya at sa boyfriend niya.

Hindi ko naman nasundan ang post na iyan. Katunayan, inalam ko lamang iyon kamakailan upang pagnilayan para sa homilya ko sa inyong kasal ngayong hapong ito, Lorenz at Charmaine.

At ito lang masasabi ko sa inyo: ang pag-aasawa ay tungkol sa kuwento ng pag-ibig, hindi ng kuwenta sa mga naibigay, materyal man o espiritwal.

Maliwanag sa ating ebanghelyo na ang pag-aasawa ay kuwento ng pag-ibig ng Diyos sa atin. Maniwala kayo Lorenz at Charmaine, Diyos ang nagtakda ng araw na ito ng inyong kasal. Hindi kahapon o bukas, at hindi rin noong isang taon gaya ng una ninyong plano. Iyan ang sinabi sa atin ni San Pablo sa Unang Pagbasa:

“Kung ang Diyos ay panig sa atin, sino ang laban sa atin? Walang makapaghihiwalay sa atin sa pag-ibig ng Diyos – pag-ibig na ipinadama niya sa atin sa pamamagitan ni Cristo Jesus na ating Panginoon.”
Roma 8:31, 39

Higit sa lahat, batid ninyong pareho sa inyong kuwento ng buhay kung paanong ang Diyos ang kumilos upang sa kabila ng magkaiba ninyong mga karanasan, pinagtagpo pa rin kayo ng Diyos, pinapanatili at higit sa lahat, ngayon ay pinagbubuklod sa Sakramento ng Kasal ngayong hapon.

Sa tuwing pinag-uusapan ninyo ang inyong kuwento ng buhay, palaging naroon din ang inyong kuwento ng pag-ibig maging sa iba’t ibang karanasan – matatamis at mapapait minsa’y mapakla at maisim marahil pero sa kabuuan, masarap ang inyong kuwento, hindi ba? Ilang beses ba kayong nag-away… at nagbati pa rin?

Humanga nga ako sa inyo pareho, lalo na sa iyo Lorenz. Ipinagmamalaki ko na inaanak kita kasi ikaw pala ay dakilang mangingibig. Hindi mo alintana ang nakaraan ni Charmaine. Katulad mo ay si San Jose nang lalo mo pang minahal si Charmaine at ang mga mahal niya! Wala sa iyo ang nakaraang kuwento ng buhay ni Charmaine dahil ang pinahalagahan mo ay ang kuwentong hinahabi ninyong pareho ngayon. Bihira na iyan at maliwanag na ito ay kuwento ng pag-ibig ng Diyos sa inyo.

Paghanga at pagkabighani naman aking naramdaman sa iyo, Charmaine. Higit sa iyong kagandahan Charmaine ay ang busilak ng iyong puso at budhi. Wala kang inilihim kay Lorenz. Naging totoo ka sa kanya mula simula. Higit sa lahat, naging bukas ang isip at puso mo sa kabila ng iyong unang karanasan upang pagbigyan ang umibig muli. At hindi ka nabigo.

Kaya nga Lorenz at Charmaine, ipagpatuloy ninyo ang kuwento ng inyong pag-ibig sa isa’t isa na mula sa Diyos.

*Larawan kuha ng may-akda, 2017 sa Israel.*

Kapag mahal mo ang isang tao, lagi mong kinakausap. Marami kang kuwento. At handa kang makinig kahit paulit-ulit ang kuwento kasi mahal mo siya. At kung mahal ninyo ang Diyos, palagi din kayong makikipag-kuwentuhan sa kanya sa pagdarasal at pagsisimba.

Palagi ninyong isama sa buhay ninyo tulad sa araw na ito ang Diyos na pumili sa inyo. Wika ng Panginoong Jesus sa ating ebanghelyo, “Manatili kayo sa aking pag-ibig upang makahati kayo sa kagalakan ko at malubos ang inyong kagalakan” (Jn.15:9, 11).

Hindi pagkukuwenta ang pag-aasawa. Hindi lamang pera at mga gastos ang kinukuwenta. Huwag na huwag ninyong gagawing mag-asawa ang magkuwentahan ng inyong naibigay o tinanggap na ano pa man sapagkat ang pag-aasawa ay hindi paligsahan o kompetisyon ng mga naibigay at naidulot. Hindi ito labanan ng sino ang higit na nagmamahal. Kaya, huwag kayong magkukwentahan, magbibilangan ng pagkukulang o ng pagpupuno sa isa’t-isa.

Basta magmahal lang kayo ng magmahal nang hindi humahanap ng kapalit dahil ang pag-aasawa ay ang pagbibigay ng buong sarili sa kabiyak upang mapanatili inyong kabuuan.

Paano ba nalalaman ng mga bata kung magkaaway ang tatay at nanay?

Kapag hindi sila nag-uusap. Kapag ang mag-asawa o mag-irog o maging magkakaibigan ay hindi nag-uusap ni hindi nagkikibuan, ibig sabihin mayroong tampuhan o alitan. Walang pag-ibig, walang ugnayan, walang usapan.

Kaya nga kapag nag-away ang mag-asawa, sino ang dapat maunang bumati o kumibo? Sabi ng iba yung daw lalake kasi lalake ang una palagi. Akala ko ba ay ladies first? Sabi ng ilan, kung sino daw may kasalanan. E, may aamin ba sa mag-asawa kung sino may kasalanan?

Ang tumpak na kasagutan ay kung sino mayroong higit na pagmamahal, siyang maunang kumibo at bumati dahil ang pag-aasawa ay paninindigang piliin na mahalin at mahalin pa rin araw-araw ang kanyang kabiyak sa kabila ng lahat. Kaya palaging maganda ang kuwento ng pag-ibig, hindi nagwawakas, nagpapatuloy hanggang kamatayan.

Aabangan namin at ipapanalangin inyong kuwento ng pag-ibig, Lorenz at Charmaine. Mabuhay kayo!

That parable of the wedding garment

Quiet Storm by Fr. Nicanor F. Lalog II, 18 October 2023

Photo courtesy of Fr. Herbert Bacani, Parish Priest of Immaculate Conception Quasi-Parish in Marungko, Angat, Bulacan, 15 October 2023.. When the pastor is properly dressed, his servers follow; surely, the parishioners are not far behind.

Thank you very much for the warm reception to our reflection last Sunday on the parable of the wedding garment when we took as cue the lack of sense these days of dressing properly even among us priests. So glad many priests reflected too along the same line in their homilies last Sunday. And the message is very clear: we priests have to set the example in dressing properly and decently at all times.

Methinks this deterioration in manner of dressing of people has a direct correlation with the clergy’s “undressing” of their cassocks and clerical shirts after Vatican II’s reforms they have abused and misconstrued into something else. No wonder, it started too the downward slide of credibility of clergy made worst by the reports of sexual abuses.

*Photo courtesy of Fr. Len Hernandez taken during our 25th anniversary with Bp. Dennis at his chapel, 18 April 2023.*

What a shame and pity when people comment how some priests not looking as priests at all at the way they dress. Some at the extreme have become so secular with their worldly fashion senses of designer clothes, jewelries even bling-blings with high end cars and gadgets who look like actors and models than priests while at the other end are those lost hippies or beatniks and rebels of no cause at all with their long hair, maong pants and sneakers in vain efforts to do liberation theology yet too far from the masses.

Again, many will argue our personhood does not depend on our outside appearances like clothes. Of course but not absolutely true! Jesus himself had taught us in the parable of the wedding garment last Sunday that dressing properly is an imperative because whatever is seen outside is always indicative of what is inside. If we, especially us priests, could not even look good outside, how can others believe we are good inside? Besides, if we could not even dress up decently for any occasion, how can we be expected to fulfill other greater things in life? Remember the Lord’s reminder, “The person who is trustworthy in very small matters is also trustworthy in great ones; and the person who is dishonest in very small matters is also dishonest in great ones” (Lk. 16:10).

When I was in my second year in seminary formation, our former teacher in elementary school, the late Miss Santiago saw me on my way to serve in the Mass at our parish church. When she saw me perspiring a lot, she said, “Naku, Nicanor! Iyang pagsusuot pa lang ng sutana pala e malaking sakripisyo na sa inyo? E basang basa ka na ng pawis.” That compliment by one of our kindest teacher has been etched in my heart ever since, teaching me that valuable lesson that our cassock in itself is a homily. That is why in teaching communications in the seminary, I have always insisted to seminarians that the priest himself – his clothes, his hair, his language and everything – is a sign of God before the people. Hence, I have offered them with these simple propositions:

If the priest is not that good looking and his homily is also not that good and then he comes poorly dressed during the Mass, what would people think? What an ugly God we have! Ang pangit naman ng Diyos!
If the priest is not that good looking, his homily is also not that good but his vestments are beautiful as St. John Vianney would say are a homily in itself, then people are at least consoled to have a glimpse of God’s beauty.
If the priest is not that good looking but his homily is good complemented with his beautiful vestments, people are blessed as they feel God is indeed so good all the time.
If the priest is good looking, his homily is well prepared and prayed for with his matching beautiful vestments, people joyously sing “alleluia!” in their hearts as they are touched by God.

In 403 AD, St. Augustine wrote a catechism manual for his deacon named Deogratias called De Catechizandis Rudibus (On Catechizing Beginners) in preparing candidates for Baptism. Its most important lesson is found at the last part of the thick book when St. Augustine told Deogratias to always remember “the teacher/catechist is the lesson himself/herself.”

In the same manner, the priest is always the homily himself whatever he is doing and especially wearing, 24/7. There is no way of dissecting our being a priest from our being individuals and citizens; everything in us will always be seen and measured in Jesus Christ our eternal Priest and Master. That is why last Sunday in the parable of the wedding garment, Jesus taught us also of the need to be conformed in him, to be like him.

How can we priests demand people to dress properly in coming to the celebration of the Eucharist when we priests are the ones shabbily dressed?

What a shame when priests give as pretexts for not wearing the prescribed garbs because of the hot weather in the country or to be more attuned with the people we celebrate Mass with like the poor. Where is our sense of sacrifice? It is as if saying we are awaiting autumn and winter in the country before we could wear our cassocks and albs and vestments! And for those who insist on being one with the poor that they wear the simplistic white chasuble and stole, I say it is a disgrace because those who have less in life must have more of God. Mahirap na nga sila, titipirin pa natin sa magagandang gamit at damit natin?

How can we be vessels of God’s grace and blessings when we are untidy and dugyot at the altar and after the Mass?

*Pinning and capping ceremony of our nursing students, Our Lady of Fatima University-Valenzuela City with our faculty members acting as Florence of Nightingale, 2022.*

Another pretext many priests use for not wearing the proper clothes in their ministry is practicality which is essentially the capital sin called sloth. How could a priest bless a car or a store or a house no matter how small they may be with just a stole without an alb and still get stipend meant in part so he can be decently dressed? Where is our effort in serving the people if not in proper attire?

The worst case of priests along with their sacristan not dressed properly is in the celebration of the Mass for a wedding. It is so unfair and unjust when priests do not take time to consider polishing the minute details of the Mass for God’s sake as his signs and channels of grace for those embarking on a lifelong journey in Christ as husband and wife.

In my 25 years as a priest, I have always prayed for my family and friends to also love my priesthood. I think the same holds true for the people who need to embrace our priesthood, not us priests! If you love our priesthood, then, you will love our cassocks and albs and chasubles and clerical shirt too. Demand that inasmuch as we must prepare our homily, we must also prepare for our vestments. Inasmuch as you help us to be good, help us to look good too in representing Jesus Christ here on earth, reminding you of eternal life and bliss.

We live in so different a time than before where sentiments against the Church and her clergy are growing. This situation calls us priests to strive harder as witnesses and reminders of Jesus Christ. And that begins with the way we dress, the simplest and most basic sign of our identity.

*Me during my conferral of the cassock, June 1991, Immaculate Conception Major Seminary in Guiguinto, Bulacan.*

One of my unforgettable moments in my vocation history happened in 1991 when I returned to the seminary, nine years after being told to leave in 1982. That Sunday afternoon after being conferred with the white cassock, I felt something so different inside me as if telling God like the Prophet Isaiah, “Here I am, send me” (Is. 6:8).

The same prophet reminds us priests whenever we wear our priestly garments for the liturgy and ministry of that great song to God, “I will rejoice heartily in in the Lord, my being exults in my God; for he had clothed me garments of salvation, and wrapped me in a robe of justice, like a bridegroom adorned with a diadem, as a bride adorns herself with her jewels” (Is. 61:10). Let us sing that song rejoicingly, heartily! Amen.

Ang “Ama Namin” at ang mga Ama natin

Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-20 ng Hulyo, 2023

*Larawan kuha ng may-akda, Pater Noster Church sa Jerusalem, Israel, Mayo 2019.*

Noong batang pari pa ako sa isang parokya sa Malolos, tinanong ko mga matatanda na nagrorosaryo araw-araw, “Bakit po kayo nagmamadali sa pagdarasal at kaagad-agad kayong sumasagot hindi pa tapos unang bahagi ng Ama Namin at Aba Ginoong Maria?”

Sa mga lumaki sa probinsiya na tulad ko, alam ninyo aking tinutukoy. Iyon bang papatapos pa lamang mga salitang “sunding ang loob mo dito sa lupa para nang…” biglang sasagot yung kabilang grupo ng matatanda ng “bigyan mo kami ng kakanin sa araw-araw”.

Nagsasalakupan (merge) ang wakas at simula ng dalawang bahagi ng Ama Namin at Aba Ginoong Maria kaya madalas ay nakatatawa o nakaaaliw pakinggan. Lalo naman ang kanilang dahilan – anila, iyon daw ay upang hindi makasingit ang demonyo sa kanilang pagdarasal!

Naalala ko ang kuwentong ito nang mangyari ang paglapastangan noong isang linggo sa ating panalanging Ama Namin sa isang drag concert ng mga LGBTQ+. Sa aking pakiwari ay iyon nga ang nangyari – nasingitan tayo ng demonyo sa pamamagitan ng tanging panalanging itinuro mismo ng Panginoong Jesus sa atin na kung tawagin ay “the Lord’s Prayer.”

At huwag nating hanapin ang demonyo o kasamaan doon sa iba kungdi mismo sa ating mga sarili lalo na kaming mga pari at obispo ng Simbahan, ang tinaguriang mga ama natin. Malaki ang aming pagkukulang bilang mga pari at obispo sa nangyaring paglapastangang ito sa Ama Namin.

Pagmasdan mga pangyayari na matalinghaga rin.

Unang-unang ang nakapagtataka na gawing malaking isyu naming mga pari at ng ilang Obispo kung ano dapat ang posisyon ng mga kamay ng mga mananampalataya o layko sa pagdarasal at pag-awit ng Ama Namin sa loob ng Banal na Misa.

Bakit ito naging usapin gayong mayroon namang nakasaad sa aklat ng pagmimisa na “Ilalahad ng pari ang kanyang mga kamay at ipahahayag niya kaisa ng lahat” ang Ama Namin?

Hindi ba sapat ang nakatakda sa liturhiya at mga aklat? Kaya hindi maiwasan puna ng maraming tao sa aming mga pari na para daw wala kaming natutunan ni alam sa kabila ng maraming taon sa seminaryo. Juicecolored. Sabi nga ni Shakespeare, “much ado about nothing.”

Ikalawa ay ang nakalulungkot na naging tugon ng mga Obispo natin: sa halip na panghawakan at panindigan ang sinasaad ng alituntunin, mas pinili nilang magkaroon ng interpretasyon ng batas. Naliwanagan ba mga tao? Sa palagay ko po ay hindi. Lalo silang naguluhan dahil hanggang ngayon mayroon pa ring nagtatanong.

Hindi ko kinakalaban kapasyahan ng mga Obispo natin. Sila ang mga ama natin sa Simbahan ngunit ibig kong ihayag ang aking kabiguan na hindi nila pinanindigan ang sinasaad ng batas na pari lamang ang maglalahad ng kanyang mga kamay sa Ama Namin. Walang kulang sa batas at sakto lang. Sa ginawa ng CBCP, nadagdagan ang batas ng kanilang sariling interpretasyon na kung tutuusin din naman ay malagihay. Nagtatanong ang mga tao kung ano ang dapat, sa kanilang pahayag ay para nang sinabi nilang “bahala kayo kung ano gusto ninyo kasi wala namang sinasabi ang batas na masama ang ilahad ang mga kamay.”

Diyan ako hindi mapalagay dahil ano ang susunod na isyu? Pagpalakpak na talamak na rin sa mga pagdiriwang ng Misa na nawala na ang kasagraduhan. Para nang concert, showbiz parang That’s Entertainment! Pansinin maraming pari pati na mga choir, sakristan, lektor at eucharistic lay minister na puro pasikat ginagawa sa Misa. Natabunan at nawala na si Kristo!

Totoong walang sinasabi saan man sa mga aklat, sa mga turo at tradisyon ng Simbahan na ipinagbabawal ang paglalahad ng mga kamay ng mga layko sa pagdarasal ng Ama Namin.

Ngunit hindi rin naman nangangahulugang maari o puwede at tama na rin iyong gawin dahil simple lang sinasabi ng aklat, pari ang nakalahad ang mga kamay. Tapos.

Magtiwala tayo sa salita, sa alituntunin ng liturhiya tulad ng sinasaad sa ebanghelyo noong Linggo nang ilabas ng CBCP ang paliwanag sa naturang usapin. Kay gandang balikan ang talinghaga ng maghahasik na ukol sa kapangyarihan ng salita ng Diyos at kahalagahan ng pakikinig at pagsunod dito na nangangailangan ng pagtitiwala at kababaang-loob natin natin. Lalo namin!

Sa ganang akin, pinanghawakan at pinanindigan sana ng mga Obispo ang sinasaad sa aklat upang lalo itong mag-ugat at lumago.

*Larawan kuha ni Emre Kuzu sa Pexels.com*

Ikatlo, ang talinghaga at laro ng tadhana. Tingnan habang abala – at aligaga ilang mga pari at obispo na pangunahan pati paglathala na nakatakda pa sa ika-16 ng Hulyo 2023 ng kalatas sa simpleng bagay ng posisyon ng kamay ng mga tao sa pagdarasal ng Ama Namin ay saka nangyari ang drag concert.

Ang masakit sa lahat, walang diyosesis at obispo kaagad naglabas ng opisyal na pahayag sa nangyaring paglapastangan sa Ama Namin maliban makaraan ang ilang araw na lamang na pawang mga bantilawan din, kasi nga, mas pinahalagahan nila kanilang paliwanag sa posisyon ng kamay ng mga tao sa pagdarasal nito.

Pagmasdan na tayo sa simbahan ay naroon pa rin sa posisyon ng kamay ang usapin habang yaong mga lumapastangan sa Ama Namin ay nasa kanta at sayaw na? Paurong ang asenso, eka nga. Hindi nila binago ang titik pero kanilang pamamaraan ng pagdarasal ay sadyang mali at hindi tama ngunit, gahibla na lamang ng buhok ang pagkakaiba ng drag qeen na si Pura at ng mga tao na ibig ilahad ang kamay sa pagdarasal ng Ama Namin – parehong nasa larangan ng interpretasyon! Sasabihin ng iba na malayong-malayo iyon pero, paka-ingat tayo dahil baka doon mapadpad ang pagbibigay-laya sa mga tao na ilahad mga kamay sa Ama Namin. Hindi ba ito rin ay binhi na maaring lumago sa higit na malaking pagkakaligaw at pagkakamali balang araw? Gaya ng nasabi ko na, hindi magtatagal isasabatas na rin pagpalakpak sa loob ng Misa na talamak na ngang nangyayari.

Totoo na mayroong higit na mahalagang mga bagay dapat talakayin at pagnilayan kesa sa ginawang drag performance ng Ama Namin tulad ng mga palalang sitwasyon ng kawalan natin ng moralidad sa bansa tulad ng pikit-mata nating paghaya sa EJK noon, ang patuloy na paghahalal sa mga bugok at bulok na pulitiko at marami pang iba.

Subalit, gayon din sana naging pamantayan ng CBCP sa pagtalakay ng posisyon ng kamay sa pagdarasal ng Ama Namin. Ito ang mabigat sa mga lumabas na paliwanag at pagninilay na sadyang tama at magaganda: isang bahagi lang ng kuwento ating sinaysay.

Aminin natin malaking pagkukulang nating mga pari at obispo ng Simbahan bilang mga ama ng sambayanan.

Aminin natin sadyang nagkulang tayo sa ating mga tungkulin at naging abala sa maraming bagay at nakalimutan pinakamahalaga, ang Diyos mismo na hanggang ngayon siyang hangad ng lahat. Hindi pa ba tumitimo sa atin ang bigat ng tunay na isyu, ang panalanging Ama Namin na saklaw at tungkulin nating mga pari at Obispo? Malayo na nga siguro tayo sa paghahayag, pagtuturo at pagsasabuhay ng salita ng Diyos.

Bukod sa mga oras na ginugugol sa mga maliliit na bagay gaya ng posisyon ng kamay sa Ama Namin, matagal nang maraming interpretasyon mga ama natin sa Simbahan sa mga nangyayari sa ating kapaligiran. Ang mga tahasang pamumulitika sa mga nagdaang halalan na kahit mga kandidatong umaayon sa diborsiyo, abortion at contraceptives, at same sex union ay inendorso. Higit sa lahat, ang pagbubulag-bulagan ng maraming obispo at pari sa kalabisan ng ilang sa amin na namumuhay taliwas sa halimbawa ni Kristo. Marami sa aming mga pari at obispo ang hindi kapulutan ng halimbawa ng karukhaan at kababaang-loob, langong-lango sa kapangyarihan at katanyagan, malayong-malayo sa mga tao maliban sa mga makapangyarihan, mayayaman, at mababango. Wala na kaming pinag-usapan maski sa loob ng Misa kungdi kolekta, pinagandang pangalan ng pera, kwarta at salapi!

Masakit po sabihin na kung ang isang pangungusap sa Aklat ng Pagmimisa na “Ilalahad ng pari ang kanyang mga kamay at ipahahayag niya kaisa ng lahat” ang Ama Namin ay hindi natin napanghawakan at napanindigan, paano pa yaong mga salita sa Banal na Kasulatan? Sa mga bulto-bultong dokumento nagsasabing tayo ay Simbahan ng mga aba at maralita?

Suriin po natin ang lahat ng panig. Lalo na ating mga sarili ng buong kababaang-loob sa liwanag ni Kristo na ating Panginoon na siyang “daan at katotohanan at buhay”. Una siyang natatagpuan sa kanyang mga salita dahil siya nga ang Salita na naging tao na naroon palagi sa Santisimo Sakramento ng simbahan. Ito sana ang aming tingnan at pagnilayan bilang mga pari at obispo sa gitna ng mga pangyayaring paglapastangan sa Ama Namin ng isang drag concert at ang usapin ng paano dasalin panalanging itinuro ng Panginoon natin. Nasaan na nga ba si Kristo sa aming mga pari at obispo? Nagdarasal pa rin ba tayo na mga pari at obispo?

Salamat po sa pagbabasa. Kung sakaling nakatulong, pagyamanin; kung hindi naman, kalimutan at huwag na ninyong pansinin.

Hindi mabuti ang mabait

Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-05 ng Hunyo 2023

Hindi mabuti
ang mabait.

Malaki kaibahan 
ng mabait sa mabuti;
akala ng marami
sila ay magkatulad
ngunit kung susuriin
sila na rin ang nagsasabi
kabaitan ay kaluwagan,
lahat pinapayagan
pati na rin kasamaan;
madalas tinuturing 
ng karamihan kabaligtaran
ng mabait ay mahigpit
na nagpapatupad ng tama
at wasto ayon sa prinsipyo, 
naaayon sa patakaran at kaayusan
na inaayawan ng mga 
nasa kadiliman 
upang maitago kanilang
kabuktutan
at kasamaan.

Inyong tingnan 
kaisipan ng karamihan:
sasabihin nila mas
mainam ang mabait
kesa mahigpit,
lahat maipipilit
kahit katuwiran ay pilipit;
at ang mapait
kung sakaling iyong
igigiit kabutihan 
at kaayusan,
ikaw ay pag-iinitan
upang kampihan
tinuturing nilang mabait
sa kanila ay sunud-sunuran
walang paninindigan
lahat pinagbibigyan
at pinapayagan
manatili lang sila
sa kapangyarihan!

Wala sa pagkakampi-
kampihan ang kabutihan
di tulad ng kabaitan 
naroon sa maling pakisamahan
ng mga bata-bata at alaga;
minsa'y nagsumbong si Juan
kay Jesus upang pigilan 
nagpapalayas ng demonyo sa 
kanyang pangalan na hindi nila
kasamahan; sila ay sinabihan
ng Panginoon na iyon ay hayaan
sa ginagawang kabutihan sapagkat
aniya, "ang di laban sa atin 
ay panig sa atin" habang mariin
niya silang pinagbilinan 
mabuti pang talian sa leeg 
ng gilingan bato ang sino mang 
sanhi ng katitisuran sa kasalanan
(Mk.10:38-42) na mas malamang, 
siyang napakabait!

Hindi kalaunan
mahahayag kabulukan
at karumihan
ng mababait
na tawag sa mga bubwit
at daga huwag lang 
makapambuwisit,
aamuin, uutuin
ngunit ang katotohanan
sila ay pinagdududahan
at pinaglalaruan lang din
ng akala nilang mga 
kaibigan;
kitang-kita naman
kawalan nila ng paninindigan
kaya lahat pinapayagan
huwag lang masaling
hungkag nilang katauhan
sa palakpakan lamang
nasisiyahan.

Kaya nga, 
paano nga ba ilalarawan
itong katotohanang 
hindi natin matutunan
na magkaibang-magkaiba
ang mabait at mabuti;
pagmasdan kahit saan -
sa paaralan o tanggapan,
sa tahanan maging sa simbahan
palaging kinakampihan
at pinipili, nagugustuhan
ang mabait
kaya ganito ating larawan
bilang sambayanan:
asong kalye
sa lansangan
inaabangan halalan
hanap ay hindi
husay at kagalingan
kungdi kapakinabangan!