Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-22 ng Mayo 2025
"Sunrise, fried rice
Sunset, pancet!"
ang aking laging sambit
ngunit ang aking favorite
ay sunrise
maski wala nang
fried rice kasi maaga
akong gumising;
sa mga "madrugeño"
na katulad ko (early riser
sa wikang Kastila),
mayroong kakaibang alindog
itong pagbubukang liwayway
kung saan ang liwanag ay unti-unting
sumasagitsit na kahit hindi mo
tanaw ang araw
banaag ang buhay
saan ka man lumingon
mayroong sorpresa;
kakaiba ang dapit-hapon
na palaging inaabangan
sa makukulay na tila isang palabas,
sa pagsikat ng araw
papalaoob ang landas na
tinatahak
kayat hindi lamang
ito tinitingnan kungdi
dinarama sa kalooban.
Kaunti lamang marahil ang nagpapahalaga sa pagbubukang-liwayway bukod sa mahirap gumising ng maaga, walang masyadong nakikita ngunit narito ang ganda at hiwaga ng bawat umaga: kinikilala ito katulad ng isang bagong kakilala, kinakaibigan hanggang sa hindi mo na namamalayan iyo nang nakakapalagayan at maya-maya ay dadantay ang katotohanan kayo ay kailangan nang maghiwalay; kaya rin naman mas marami ang nabibighani at nahahalina sa dapit-hapon: malinaw na sa iyo ang katuturan ng maghapon na lumipas kaya iyo na lang inaabangan paglisan ng mabuting kaibigan bago balutin ng dilim ang kapaligiran sa pagtatakip-silim.
Sunrise, Sunset hangganan ng bawat araw sa ating dumarating bagama't magkaiba sa pandama lalo na sa ating paningin nagtuturo ng katotohanan na hindi lahat nakikita ng mga mata; gayon din, naroon palagi ang dilim sa piling natin upang higit nating mahalin at laging hanapin tunay na liwanag na hindi napaparam, si Jesu-Kristo na dumating sa pinaka-madilim na gabi ng buong taon at muling nabuhay habang madilim-dilim pa nang unang araw ng sanglinggo; sa pagbubukang-liwayway at sa dapit-hapon o takip-silim man, palaging naroon ang Panginoon tinitiyak sa atin sa bawat ngayon at dito tuloy lang ang buhay!
*Mga larawan kuha sa aking iPhone16 sa Cabo da Roca, Pundaquit, San Antonio, Zambales Mayo 14-15, 2025.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-16 ng Abril 2025
Larawan kuha ng may-akda, Canyon Woods Resort, Batangas, 15 Marso 2025
Tinaguriang Spy Wednesday o Gabi ng mga Taksil itong Miyerkules Santo dahil sa gabing ito nakipagkasundo si Judas Iskariote sa mga punong pari na ipagkanulo niya si Jesus kapalit ng tatlumpung piraso ng pilak.
At gayon nga ang nangyari noong Huwebes Santo pagkatapos ng Huling Hapunan, pinuntahan ni Judas ang Panginoon sa halamanan ng Gethsemane at doon hinalikan bilang hudyat ng pagkakanulo sa Kanya.
Kaya ang babala sa halik Judas.
Ang halik ni Judas kay Jesus, isang eskultura ni Ignazio Jacometti noong 1854 sa kapilya ni San Lorenzo sa Saint John Lateran Church sa Roma. Mula sa GettyImages ng iStock photos.
Marahil ay minsan o ilang ulit din tayo nakalasap ng “halik Judas” sa mga akala nating kaibigan at kakampi. Ngunit aminin din natin ang ilang pagkakataon na tayo ay nag-Judas sa mga minamahal at nagmamahal sa atin.
Ngayong Miyerkules Santo, huwag lang natin isipin mga nagkanulo sa atin kungdi mga pagkakataong nagtraydor din tayo katulad ni Judas Iscariote.
Ngayong Miyerkules Santo, aminin din natin ang maraming pagkakataon na ang ating pagka-Judas ay sadyang tunay at sagad katulad ni Judas Iscariote na kapos sa katapatan at pagtitiwala sa habag at awa ng Panginoong Jesu-Kristo.
Nang makita ni Judas na si Jesus ay hinatulang mamatay, nagsisi siya at isinauli sa mga punong saserdote at sa matatanda ng bayan ang tatlumpung salaping pilak. Sinabi niya, “Nagkasala ako! Ipinagkanulo ko ang taong walang sala.” “Ano ang pakialam namin? Bahala ka!” sagot nila. Inihagis ni Judas ang mga salaping pilak sa loob ng templo saka siya umalis at nagbigti (Mateo 27:3-5).
Mahirap sagutin kung nasaan na nga ba ngayon si Judas Iscariote. Pinatawad kaya siya ng Diyos gayong siya ay nagsisi naman? Mahirap itong sagutin kasi nga ay nagpakamatay siya sa pamamagitan ng pagbibigti kaya tila kulang o hindi taos ang kanyang pagsisisi.
At iyan ang isang nakakatakot na katotohanan sa ating lahat ngayon, lalo na sa aming mga pari ng Simbahan.
Hindi po natin hinuhusgahan ang nag-viral na video ng isang pari na nagpapalabas ng tindera ng palaspas noong Linggo.
Nakakalungkot ang pangyayari. At masakit ang kuwento na minura pala ng vendor si Father kaya siya ay uminit ang ulo at hindi nakapagpigil sa pagpapalabas ng mga nagtitinda sa patio.
Inaamin ko po na madaling magsalita ngayong tapos na pangyayari ng kung ano nga ba dapat ang dinawa ni Father. Mas malamang pa nga siguro, ilan sa amin ay ganoon din ang magiging tugon at magviviral. Ngunit hindi po ito paghuhusga o pagbabatikos kungdi pagninilay sa mga nangyari.
Ang problema sa atin – lalo na sa aming mga pari at alagad ng Simbahan – hindi rin taos ang pagsisisi sa mga kasalanan at kamalian katulad ni Judas Iscariote.
Tama ang ginawa ng parokya na naglabas kaagad ng pahayag sa pangyayari na kung saan sila ay humingi ng “paumanhin” sa pangyayaring “nagdulot ng lungkot at pagkabigla.” Tama na sana mga iyon pero ang haba ng kanilang pahayag na mayroong Inggles at Filipino.
Hindi siguro nila naunawaan ang gawi ng social media. Hindi mapipigilan ang mga tao sa pagpapalaganap ng ano mang viral video lalo na kung pari o taong mayroong sinasabi ang sangkot. Kapag lumabas na sa social media, mahirap nang habulin. Higit sa lahat, maigsi lang ang pahayag para kagat agad, wika nga.
Sa halip ng mahabang paliwanag sa pangyayari, mas mainam na nagpahayag na lamang ng pagsisisi, ng pag-amin sa pagkakamali. No ifs, no buts sabi sa Inggles. Wala nang saysay ipaliwanag pa ang buong pangyayari dahil marami pa ring masasabi kung paano sana iyon naiwasan.
Hindi lamang ito ang pagkakataon na nag-viral kaming mga pari sa social media at sa kabila ng pagkakamali at pagkakasala, hindi makita ang taos pusong pagsisisi dahil palaging mayroong paliwanag.
Nasaan ang kadalisayan ng paghingi ng paumanhin kung agad namang susundan ng paliwanag? Ganyan din sa kumpisalan: palaging may paliwanag mga tao sa pagkakasala. E… ano ba talaga? Nagtitika ba tayo sa ating kasalanan kung mayroon tayong paliwanag at palusot sa tuwina?
Ipagpatawad ng mga kapatid kong pari pero aminin natin ito ang malaki nating problema lalo na sa Pilipinas: palagi na lamang mayroong paliwanag at pagtatanggol sa mga paring nagkakamali at nagkakasala. Hindi ba?
Larawan kuha ng may-akda, Sacred Heart Novitiate, Novaliches, QC, 17 Marso 2025.
Sapat-sapat na ang isang tunay at tapat na pag-amin at paghingi ng paumanhin o tawad sa kamalian at kasalanan.
Hindi ko sinasabing ipako sa krus ang nagkakasalang pari. Ang problema, wala tayong hinarap at tinapos na kaso ng pang-aabuso ng kapangyarihan maski sa atin-atin man lamang.
Bakit ang hirap sa amin na humingi lang ng tawad na sa obispo o kapwa pari, o mga parokyanong nasaktan?
Marahil hirap kaming umamin dahil ang tiwala namin ay nasa aming sarili tulad ni Judas Iscariote at hindi kay Kristo.
Hanggang sa huli tulad na Judas Iscariote, halos kami ay magbigti, hindi matanggap ang katotohanan na kulang kami sa pagtitiwala kay Jesus.
Hindi kami makapagtiwala ng lubos kay Jesus di lamang sa Kanyang hatid na kapatawaran kungdi sa kanyang liwanag at karunungan upang malampasan ano mang kasamaan at pagkakamali na aming nagawa. Duda kami kay Jesus baka hindi umamin aming nakaaway. Duda kami kay Jesus na madiriin kaming lalo e kalabaligtaran ang nangyayari kadalasan.
Tingnan paano sa mga sumunod na mga balita, maraming mga tao nagpahayag pa rin ng pag-unawa at suporta kay Father. Iyan ang biyayang nalilimutan naming mga pari palagi – higit pa rin ang tiwala at pag-galang ng mga tao sa pari.
Larawan buhat sa thesacredpage.com.
Ito ang malaking kaibahan ni Simon Pedro kay Judas Iscariote: bagaman walang sinasaad sa mga ebanghelyo ng kanyang pag-amin man lang sa kasalanang itinatwa niya si Jesus, maliwanag ang kanyang pagsisisi at pagtitiwala sa Panginoong muling nabuhay doon sa may lawa nang tatlong ulit siyang tanungin ng “Simon, anak ni Juan, iniibig mo ba ako?”.
Pagmasdan na pagkatapos umamin si San Pedro sa kanyang tatlong ulit na pagtatatwa at masabi kay Jesus na “Opo iniibig kita” saka lamang siya sinabihan ng Panginoong “sumunod ka sa akin” (Jn. 21:15-19). Marahil ay nagyakap ang Panginoon at si Simon Pedro pagkatapos noon at nagbigayan ng halik ng kapayapaan gaya ng kaugalian ng mga Judio.
Kung mayroong halik Judas, mayroong halik ng kapayapaan ni Kristo tulad sa Banal na Misa kung saan mayroong pagkakasundo ang dating nagkaalitan o nagkasamaan ng loob.
Yaong katagang pagkakasundo ay napakayaman sa kahulugan. Hindi ba kapag tayo ay susundo sa airport o saan man, kailangan nating iwanan ating kinaroroonan upang tayo ay magtagpo? Ang pagkakasundo o reconciliation sa Ingles ay ganun din: iwanan natin ang nakaraang pangyayari upang tayo ay magtagpo at magkasundo, magkaisa at muling mabalik dating mabuting samahan. Tingnan ang daloy ng pag-amin at paghingi ng tawad siyang naghahatid sa pagkakasundo at saka lamang magkakaroon ng pagsunod kay Kristo. O kanino mang ating natraydor.
Inyong subukan ngayong mga Mahal na Araw upang malubos inyong kagalakan sa Pasko ng Pagkabuhay. Amen.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-15 ng Abril 2025
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.
Para sa mga tulad ko na promdi – laking probinsiya – ang mga Mahal na Araw ay pinababanal ng magdamagan at maghapong Pabasa ng Pasyon ng ating Panginoong Jesu-Kristo.
Sa katunayan, isa ito sa mga eksenang aking kinagisnan mula pagkabata kaya taun-taon, ako man ay bumabasa ng Pasyon lalo na noong buhay pa aking ina at kami man ay nagpapabasa sa aming bahay sa Bocaue, Bulacan. Tuwing ganitong panahon, hinahanap ng aking katawan ang pagbasa ng Pasyon kaya noong isang taon, dumayo ako sa dati kong parokya.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.
Anong laki at bagong kaalaman ang aking nabatid noon!
Ito palang mga salita ng ating unang Santo na si San Lorenzo Ruiz ay kanyang kinuha sa Pasyon!
Batay sa ating kaalaman, sinabi ni San Lorenzo noon sa harapan ng kanyang mga taga-usig sa Japan na “isang libong buhay man ang ibigay sa kanya, isang libong ulit niyang iaalay ang mga ito sa ating Panginoong Jesu-Kristo.”
Nguni’t, pagmasdan ninyo itong aking nabatid sa Pasyon:
Larawan kuha ng may-akda, Biyernes Santo, 2024.
Batay sa tradisyon, si Longinus na tinuturing dito sa Pasyon na Longino ang sundalong Romano na umulos ng sibat sa tagiliran ni Jesus habang nakabayubay doon sa krus; mula sa sugat na iyon dumaloy ang dugo at tubig sa Kanyang tagiliran na siyang bukal ng habag at awa ng Diyos sa sangkatauhan (fount of Divine Mercy).
Para sa akin, isang magandang katotohanan ang sinasaad ng bahaging ito ng Pasyon: maaring bukod sa bibliya at katesismo, bumabasa rin ng Pasyon noon at marahil katulad ng ilan hanggang ngayon, kabisado ito ni San Lorenzo Ruiz kayat nausal niya mga pananalitang iyon.
Dito rin nating makikita na sa kabila ng maraming kamalian at mga samo’t saring bagay na kailangang isaayos sa Pasyon, malaki rin ang papel nito sa paghubog sa ating pananampalatayang Kristiyano.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.
Maituturing ang Pasyon ay isa sa mga una at malalaking hakbang ng inculturation ng Kristiyanidad sa kalinangang Pilipino.
Nagsimula ang Pasyon sa tradisyon ng mga katekista na sinusugo ng mga pari noon sa malalayong lugar upang samahan sa pananalangin ang mga naghihingalo. Bahagi rin ito ng tinaguriang “pa-Jesus”, mga paulit-ulit na panalangin tulad ng litanya habang ipinagdarasal ang naghihingalo. Kaya ang tagpo ay mula sa pagpapakasakit at kamatayan o Pasyon ng Panginoon ang ginagamit. Humaba ito ng isang aklat dahil naman sa kadalasan inaabot ng magdamag o maghapon ang paghihingalo bago tuluyang malagot ang hininga.
Mahalagang alisin sa isipan ng karamihan na hindi talambuhay ni Jesus ang Pasyon. Hindi rin ito lahat mula sa mga tagpo sa Bibliya habang ang ilang mga kuwento ay halaw sa tradisyon. Una itong tinipon at pinagsama-sama bilang aklat ni G. Gaspar Aquino de Belen, isang makata na tagasalin buhat sa Rosario, Batangas noong 1703 na inaprubahan ng mga kinauukulan sa Simbahan nang sumunod na taon.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.
Hindi maikakaila na maraming Pilipino noon namulat sa Krstiyanidad dahil na rin sa Pasyon dahil na magiliw na pamamaraan nito ng paglalahad ng mga aral at kuwento ng pakanta. Kaya naman nang malaunan sa paglaganap nito, isinaayos na rin ito batay sa kautusan ng mga obispo at pari habang mayroong ilang sipi na mismong gawa ng pari.
Sa sawimpalad, hindi naisaayos maraming kamalian nitong Pasyon. Kinausap ko aking kaibigan at kaklase na bumabasa rin ng Pasyon, si P. Ed Rodriguez at narito dalawang halimbawa aniya na dapat ayusin sa Pasyon:
At sa Henesis na libro, Nalalaman ay ganito: Nang lalangin itong mundo Nitong Diyos na totoo, Kaarawan ng Domingo.
Paliwanag: ang sinasabi lamang po sa Henesis ay “dumating ang kinagabihan at sumunod ang umaga, ang unang araw”. Wala pa pong pangalan ang mga araw ng sanlinggo noong isulat ang Henesis.
Gayon din naman, maraming kamalian ang sinasaad sa Pasyon ukol sa Mahal na Birheng Maria na malayo sa katotohanan katulad nito ayon kay Fr. Ed:
Sa maganap ang totoo At araw ay mahusto ng ipanganak na ito, Agad dinala sa templo Si Mariang masaklolo.
Hindi naman po inaalay sa templo ang anak na babae ng mga Hudyo; ang panganay na lalaki lamang ang inihahandog sa templo katulad ni Jesus na ating ipinagdiriwang sa Candelaria o Pebrero dos.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025; imahen ng Dolorosa, ang nahahapis na Birheng Maria.
Marami pang ibang dapat itama at isaayos sa Pasyon upang higit natin itong mapangalagaan at mapanatili sapagkat isa itong buhay na patunay ng ating maganda at Kristiyanong kalinangan.
Nakatutuwa na maraming parokya ang nagpapabasa na sa ngayon upang maituro at maipagpatuloy ito ng mga bagong henerasyon. Tama ang maraming diyosesis na mayroong mga alituntuning itinakda sa pagbasa o pag-awit ng Pasyon: hangga’t maari ay huwag itong gawing biro na kung saan inilalapat ang mga makabagong tono ng tugtugin lalo na yaong mabibilis at mahaharot. Dapat palaging isaalang-alang ang kasagraduhan nitong Pasyon na tumutukoy sa pagpapakasakit at pagkamatay ni Jesus.
Gayun din naman, nagtuturo ang Pasyon ng kaisahan ng pamilya at pamayanan kaya dapat ito ipagpatuloy at palaganapin. Maraming pamilya noon maging hanggang ngayon ang nagkakaisa na basahin ng buong mag-anak ang Pasyon bilang tradisyon at panata nila.
Sakali mang mayroong pampublikong pabasa, maaring paghatian ng mga pamilya ang gastos sa pagkain kaya sa maraming bayan at barrio, hinahati ang aklat ng Pasyon sa dalawang pamilya para hindi mabigat ang pagpapakain sa mga tao.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025.
Gayon din naman, ang pagkain o handa sa pabasa ay tinatawag na caridad o charity – bukod sa pagpapakain sa mga bumabasa, naghahanda ang nagpapabasa upang pakainin din yaong mga maliliit nating kapatid na dukha at kapus-palad. Nakakalungkot lamang na mayroong mga tao ang inaabuso ang caridad sa pabasa na nilulusob ng mga tinaguriang “PG”.
Hindi pa kay gandang halimbawa ito ng pagbubuklod ng mga pamilya at angkan?
Higit sa lahat, nabubuklod ang pamayanan ng pabasa ng Pasyon dahil mayroong schedule ang mga pabasa. Hindi basta-basta maaring magpabasa sa isang nayon dahil sa bawat araw, isa lang ang pabasa na maaring ganapin para isa lamang ang pupuntahan. Kaya nga noong araw sa mga nayon kay gandang balikan itong kaisahang ito ng mga kababayan natin tuwing panahon ng mga Mahal na Araw.
Bukod tangi ang pamamaraan ng pabasa ng Pasyon dahil ito ay makata o patula na inaawit, nakakaaliw lalo na kung nakasaliw sa musika.
Larawan kuha ng may-akda, taunang Pabasa ng Lunes Santo sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima, Valenzuela City, 14 Abril 2025; imahen ng Ecce Homo, si Jesus nang iharap ni Pilato sa mga tao matapos ipahagupit.
Isang kakaibang paraan ng pagtuturo o pedagogy na magaan at madaling matutunan at higit sa lahat, kaagad nadarama.
Kung baga, mayroong kurot sa puso at kalooban kaya nanunuot ang mga turo at aral. Isipin na lamang natin paanong nakatulong itong Pasyon maging sa ating unang Santo na si San Lorenzo Ruiz na sa kanyang kamatayan ang mga namutawi sa kanyang mga labi ay buhat sa Pasyon.
Sa inyong pag-uwi sa inyong mga lalawigan ngayong Mahal na Araw, sikaping bumasa ng Pasyo upang maranasan ang lalim ng ating pananampalataya at kagandahan ng ating kalinangan.
Narito dalawang video ng aming pabasa kahapon, Lunes Santo dito sa Parokya ng Pambansang Dambana ng Fatima sa lungsod ng Valenzuela. Buhat sa bayan ng Malabon ang aming nakuhang musiko sa tumugtog mula ika-pito ng gabi hanggang ika-sampu ng gabi.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-10 ng Abril 2025
Larawan kuha ng may-akda.
Noong isang taon ko pa ito ibig ilathala nang aking makita sa harapan ng aming simbahan, ang Pambansang Dambana ng Birhen ng Fatima dito sa Valenzuela ang karatula ng pambansang bubuyog ukol sa Visita Iglesia. Sa aking panlasa, hindi bagay, hindi match ang mix na ito. Hindi ito “mabuting balita” ayon sa Jollibee.
Ako man po ay maka-Jollibee. Paborito ko ang kanilang palabok, pangalawa lamang ang Chicken Joy at pangatlo ang Champ bagaman ayoko po ng pagkaing mayroong pinya kaya inaalis ko ito sa dambuhala nilang langhap-sarap na burger.
Subalit tuwing mga Mahal na Araw lalo na noong isang taon, ako ay nalulungkot sa Jollibee. Marahil pati ang langit at maaring lumuluha sa lungkot ang mga anghel tuwing nakikita si Jollibee masayang-masaya kung Biyernes Santo kasi masama sa panlasa ang kanilang kampanya sa Visita-Iglesia.
Hindi yata Katoliko si Jollibee tulad ng karamihan sa ating mga Pilipino bagamat mayroong ilan silang mga tinadahan na binasbasan at minimisahan ng obispo at mga pari tuwing pinasisinayangan at nagdiriwang ng anibersaryo.
Larawan mula sa Facebook.
Noong isang araw aking nakita ang post sa Facebook ng maraming taong-simbahan kasama ilang mga pari na pinupuri ang Jollibee sa kanilang advertisement ng Visita Iglesia sa mga simbahan sa buong kapuluan kasama na kanilang mga tindahan mayroong mapa ng simbahang maaring puntahan upang manalangin at mag-peregrinasyon (pilgrimage po) kasama na ang pinaka-malapit sa kainan ng Jollibee. Marami ang pumuri sa Jollibee sa naturang kampanya. Sabi ng isang uploader, “Kudos kay Jollibee ah.. very catholic.”
Sorry po. Hindi po yata tama ang inyong caption. Sa unang tingin, tila maganda pero kung susuriin natin, mali. Hindi po ito Catholic practice dahil ito ay salungat sa hiling sa atin ng Simbahan noon pa mang simula na magkaroon ng pagsasakripisyo tuwing panahon ng Kuwaresma at mga Mahal na Araw.
Sa katunayan, ang turo ng Simbahan ay mag-ayuno tuwing Miyerkules ng Abo at Biyernes Santo bilang pagninilay at pakikiisa sa pagpapakasakit at pagkamatay ni Jesu-Kristo doon sa krus mahigit dalawang libong taon na ang nakalipas. Totoo na hindi na mamatay si Jesus at hindi naman nating kailangang malungkot at malumbay sa mga panahong ito ngunit, paano tayo makapagninilay at dasal ng taos kung nasa isip natin ang pagsasaya ng pagkain ng masasarap tuwing Mahal na Araw o Biyernes Santo?
Ipagpaumanhin po ninyo lalo ng mga kaibigan ko sa Jollibee, malinaw na ang kanilang Visita-Iglesia campaign ay commercialization ng ating banal na tradisyon at gawaing Katoliko. Sa halip na makatulong ang Jollibee kasama na ang iba pang mga fastfood chain na mayroong Lenten special meals sa paggunita ng mga Mahal na Araw na maranasan man lamang nating mga Filipino muli ang tunay na diwa ng Paskuwa ng Panginoong Jesus, ito ay kanilang winawasak. Hindi nga po tayo dapat kumain bilang bahagi ng panawagang mag-ayuno o fasting tuwing Miyerkules ng Abo at Biyernes Santo. Ito ang hindi batid ng mga fastfood chain: tuwing sasapit ang Kuwaresma, palagi silang nag-aalok ng fish sandwich at iba pang pagkaing walang karne bilang bahagi ng fasting (edad 18-59) at abstinence.
Nasaan na ang panawagang mag-sakripisyo para sa mga banal na gawain ng Kuwaresma at mga Mahal na Araw tulad ng Visita Iglesia kung ang hahantungan ay Jollibee o mga fastfood?
Inuulit ko po na wala tayong layuning siraan ang Jollibee na naghatid ng maraming karangalan sa ating bayan lalo na sa larangan ng pagkain at negosyo kung saan ay inilampaso ng isang bubuyog ang dambuhalang McDonalds ng Amerika pati na sa ibang bahagi ng Asya. Sa larangang ito ng panahon ng Kuwaresma at mga Mahal na Araw, sa aking pananaw ay lumabis ang Jollibee sa kanilang gimik na Visita-Iglesia. Sa katunayan, mayroon ako nabasa sa ibang bahagi na tinatawag nila itong “Bee-sita Iglesia.” Wala po sa hulog at pokus ang kanilang kampanya na tila mayroong pagkapagano dahil malapit na itong maging idolatry. Hindi magtatagal, baka ang darasalin na ng mga bata ay “Jollibee to the Father and to the Son and the Holy Spirit…”
Ang pinakamasakit sa lahat ay makita ang mga fastfood chain tuwing Biyernes Santo na umaapaw sa mga tao – daig pa mga simbahan – na tila wala na yatang pagpapahalaga sa pagpapakasakit at pagkamatay ni Jesus para sa atin.
Batid ko po na pakaunti ng pakaunti ang mga mananampalataya na hindi na nag-aabstinensiya at ayuno tuwing Biyernes Santo. Magiging malala pa ito sa ganitong uri ng kampanya ng Jollibee tuwing Visita-Iglesia. HIndi ba sila maaring mangilin kung Biyernes Santo man lang? O, kahit mula alas-dose ng tanghali ng Biyernes Santo hanggang alas-singko ng hapon sa paglabas ng prusisyon? Hintayin man lamang sana ng mga fastfood chain at restaurant na “malibing” ang Panginoon bago sila magbukas ng tindahan nila.
Hindi ba malaking kabalintunaang makita sa araw ng ating pagninilay sa mga hirap ng Panginoong Jesu-Kristo ay naroon pa rin ang pagsasaya ng mga tao na para tayong mga pagano kumakain at nagsasaya?
Ang mga Mahal na Araw ay inilalaan upang magnilay ng taos sa ginawang pagliligtas sa atin ng Panginoon. Hindi naman natin ikamamatay ang hindi pagkain sa Jollibee ng isang raw lang tulad ng Biyernes Santo sa buong taon. At lalo namang hindi ipaghihirap at ikalulugi ng Jollibee sa sila man ay mangilin man lamang tuwing Biyernes Santo. Amen.
Larawan kuha ng may-akda, Kapilya ng Sacred Heart Novitiate, Novaliches, QC, 17 Marso 2025.
Minsan daw
sa isang perya
natanawan ng payaso
sunog sa kabayanan
ngunit siya ay pinagtawanan
nang sabihan niya mga tao
dahil sa kanyang anyo
at kasuotan;
paano nga ba
paniniwalaan ang katotohanan
kung ang katibayan
ay sarili lamang?
Mabuti pa ang payaso may katinuan sa kanyang isipan tanggap ang kanyang katayuan sa anyo at kasuotan ay katatawanan ngunit sa kalooban kanyang nalalaman ang buong katotohanan hindi tulad ng karamihan mas paniniwalaan kasinungalingan.
Inyong subukang kausapin mga baliw at wala sa kanilang aamin na sila ay kulang-kulang lahat daraanin sa biruan upang pagtakpan kanilang kahangalan habang ang matino ang isipan batid kanyang kakulangan nalalaman kanyang kahinaan kababawan at kabaliwan mga tanda ng karunungan!
Kay laking katatawanan pagdagsa ng mga baliw nitong nakaraan kahangalan pinangangalandakan hindi alintana kanilang kahibangan sa paninindigang nakasandig sa kasinungalingan ng bulok at buktot na kaisipan; ganyang tunay ang mga baliw walang malay, parang patay na namumuhay sa guni-guni at sabi-sabi.
Maging babala: marami na silang nahahawa hindi batid sila ay baliw hangal at hunghang hindi alam katotohanan ipinagpipilitan sila ang nasa katuwiran gayong ligwak mga kaisipan nakalublob sa kadiliman.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-22 ng Marso 2025
Larawan ng una kong birthday, sigisty years ago; nakaalalay sa akin si mommy (SLN) habang masayang nagsindi ng kandila ang kanyang Ditse, ang Tita Connie na nasa Amerika at buhay pa kasama ng kanyang mga anak na sina Alexis na ka-birthday ko katabi ng mommy at si RAF katabi ko; si Kuya Edgar pinakamatangkad at matanda sa mga pinsan ay nasa Amerika din. Di ko matiyak sinu-sino mga kasama sa party na mga pinsan ko lahat.
Sigisty years old na ako. Sa isang taon sigisty one Sa susunod sigisty two tapos sigisty three sigisty four sigisty five sigisty six sigisty seven sigisty eight at ewan, kung aabutin ko pa mag(ing) sigisty-nine.
Salamuch sa lahat ng mga nakasama at nakasabay sa paglalakbay sa buhay nitong anim na dekada, sa mga naniwala at ayaw pa ring maniwala; ang lahat ay pagpapala ng Mabuting Bathala na sa atin ay lumikha itinakda tayong maging ganap sa piling Niyang Banal.
Maraming dapat ipagpasalamat sa aking mga biyayang natanggap bagaman kulang na kulang at tiyak kakapusin aking mabubuting gawain kaya sana ako ay inyong patawarin lalo ng Panginoong butihin; wala akong panghihinayang sa aking mga nakaraan na kung aking babalikan ay hindi ko na babaguhin bagkus lahat ay uulitin pa rin!
Hindi man pansin ako ay mahiyain, alinlangan sa aking husay at galing, napipigilan palagi lumarga at magsapalaran sa maraming hamon ng buhay kaya't nitong mga nagdaan akin nang pinag-iisipan magpahingalay tigilan nang pakikibaka manahimik na lang, umiwas sa ingay at gulo ng buhay.
Bukod sa 20-percent discount
ng pagiging senior sixty-cent
pinakamasarap sa pagiging sigisty
ang napakaraming ala-alang masarap
balikan maski na marami ring
masasakit at mapapait na di malilimutan
na sadyang sakbibi nating palagi
dapat pa ring ipagpasalamat
sa maraming aral sa atin nagmulat
masarap pa rin ang mabuhay
kaya't sabik ko nang hinihintay
walang hanggang kinabukasan
maaring malasap
ano man ating edad
kung mamumuhay nang ganap.
2004 sa Parokya ng Santisima Trinidad, Malolos City.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-27 ng Pebrero 2025
Larawan kuha ni G. Lorenzo Atienza, detalye ng dulong kaliwa na bahagi ng stained glass sa National Shrine ng Fatima, Valenzuela City na nagsasaad ng EDSA People Power, 25 Pebrero 2025.
Hinding hindi mabubura ninuman ang makasaysayang People Power Revolution ng Pebrero 1986. Ito ay kung hindi natin malilimutan at higit sa lahat kung ating lilinangin mga aral ng kauna-unahang mapayapang pag-aaklas sa buong mundo.
Katulad ng kalsadang EDSA na sagisag ngayon ng nabubulok nating bayan, malaki pa rin ang pag-asa na maaayos at mapatatatag ang diwa ng People Power 1986.
Kaya sa diwa nito, tama lamang at ipinag-adya na rin siguro ng Diyos na mayroong pasok ang mga tanggapan at paaralan tuwing Pebrero 25 mula noong isang taon sa ilalim ng Administrasyong BBM.
Bagaman ako ay nalungkot na hindi ito ginawang piyesta upisyal ng Pangulo, higit kong naunawaan kahapon ang magandang pagkakataon ibinigay pa nga ni BBM sa atin para sa EDSA 1986.
Nasobrahan tayo ng mga pagdiriwang noong sariwa pa ang EDSA 1986 hanggang sa naging palasak na lamang ito dahil sa pangingibabaw ng mga kasiyahan at mga kaartehan ng mga sumunod na taon. Sa isang banda, ang sarap ng EDSA Anniversary noong nakaupo pa si Tita Cory – yugyugan magdamag doon sa kanto ng EDSA at Ortigas.
At pagkatapos, lawa na.Logtu ng konti, sokpadoodle na sa otra kinabukasan.
Ano nangyari? Wala.
At ganun na lang ang EDSA Anniversaries nang mga sumunod na taon na mismo tayong mga beterano ay napagod na rin sa kawalan ng saysay ng mga programa at higit sa lahat, ng pagtataksil ng maraming pinuno noon na ipinaglaban, ipinagtanggol natin noon na iyon pala ay katulad lang din ng mga pinatalsik noong 1986.
Larawan kuha ni Pete Reyes kina Sr. Porfiria “Pingping” Ocariza (+) at Sr. Teresita Burias nananalangin upang pigilan mga kawal sasalakay sana noon sa mga rebelde sa Kampo Crame noong People Power 1986.
Pebrero 21 ng gabi ay nasa Aristocrat Restaurant kami sa kanto ng Quezon Ave. at EDSA para sa final deliberation ng mga hurado sa kauna-unahang USTetika Literary Contest ng Varsitarian ng UST.
Proyekto ng co-staffer namin at kaibigan na si G. Vim Nadera ang USTetika na mula sa salitang “aesthetic”. Bantog na guro at makata ngayon si Vim. Tuwang-tuwa ako noon na sinama niya ako hindi lamang para kumain at gumimik pagkatapos kungdi makadaupang-palad mga bigating pangalan sa panitikan tulad ng mga makata na sina Cirilo Bautista, Bienvenido Lumbrera, Alfredo Navarro Salanga na tunay ngang heavyweight, ang propesora naming si Ophelia Dimalanta na pangunahing babaeng-makata sa wikang Ingles at marami pang iba.
Nang malapit nang matapos ang pulong, binulungan kami ni Gng. Jesselyn Dela Cruz na umuwi na raw kami kaagad sabi ni Sir Felix Bautista na aming Publications Director sa Varsitarian at tagapagsalita noon ni Cardinal Sin. Malabo ang mga kuwento maliban sa kumalas na raw noon sina Enrile at Ramos kay Marcos. Yun lang. Baka raw magkagulo.
Siyempre, mga kabataang typical, wala kaming balak sumunod sa utos sa amin hanggang sa magulat kami nang aming baybayin ang Timog at Morato naghahanap ng club na sarado halos lahat habang dagsa mga sasakyan sa mga gasolinahan.
Hindi kami nabagabag kasi full tank ang kotse ng tatay ko noon kaya uminom pa rin kami nina Vim kina Dwight sa Sampaloc at saka umuwi. Kinabukasan pagkagising ko, araw ng Linggo, February 22, di ko malaman kung ako ay lasing sa mga balitang pinag-uusapan at napapakinggan sa radyo. Birthday noon ng kapatid kong si Meg na second year college sa UST gaya ko na graduating na. Kinabukasan ng Lunes, sumama kami ni Meg sa mga kababaryo namin sakay ngnisang trak papuntang EDSA para sumama sa People Power.
Mula sa wikipedia.org.
Dumating kami ni Meg at mga kasama sa EDSA bandang hapon. Parang sasabog sa tuwa aking dibdib na tila ako ay nanlalamig, naiiyak sa tuwa sa aking nakita: sarado EDSA-Cubao ilalim at puno ng mga tao hanggang sa abot-tanaw!
Ang saya-saya!
Walang bad trip noon! Peace man ang atmosphere. Dala namin ay mga pakwan para sa mga kawal. Doon kami pumuwesto sa gate ng Crame sa Santolan na Boni Serrano ngayon dahil kulang daw ang bantay doon.
Kinagabihan, dumating ang balita na baka raw kami salakayin ng mga tangke mula Malakanyang via Sta. Mesa direcho pa-Santolan. Tinipon kami ng mga law students ng UP at kinausap, binigyan ng numero sa telepono na maari naming tawagan kapag daw nagkadamputan.
Hala! Hinila ko sa tabi ko si Meg. Wag ka kako lalayo sa akin at naisip ko agad Daddy ko sa bahay. Mas takot ako sa kanyang galit kesa sa mga tangke ni Macoy!
Larawan kuha ni G. Boy Cabrido, pagkakamayan ng mga kawal at mga madre at pari sa EDSA noong People Power Revolution ng 1986.
Sa pagkaka-alala ko, walang natakot sa amin. Walang umatras habang pasa pasa kami ng bolpen at papel para nga sa mga numero na tatawagang mga abogado kapag kami nakulong.
Noon ko narinig biglang nagsalita at lumapit sa isang law student kapitbahay namin na suki ng mommy ko sa tindahan, si Mr. Tiongson.
Hindi ko matandaan pangalan niya pero kaibigan siya ng lola ko. Maginoong maginoo. Respetado sa aming barangay. Negosyante na gumagawa ng mga plastic art sa mga jeep na pampasahero noon. Palagi niya ako sinasama at ng mga anak niya sa pagbibisikleta sa mga looban ng Bocaue, Sta. Maria, at Marilao sa Bulacan noon.
Makisig at matipuno si Mr. Tiongson. Six footer siguro. Naka-salamin medyo kalbo ng konti pero balbas sarado. At malaki ang boses. Sabi ng lola ko, dati raw Huk na naging NPA si Mr. Tiongson pero tumiwalag na.
Sa gitna ng dilim ng gabi sa isang kalye sa Santolan, ito ang sinabi ni Mr. Tiongson sa mga taga-UP Law na tumayong mga namumuno sa amin sa kalyeng iyon: “ako na ang lulugar sa unahan. Laban namin ito na hindi na dapat umabot pa sa ganito kung kami ay nanindigan noon.”
Humanga ako sa mama lalo noon. Pero hindi ko naunawaan sinabi niya hanggang kahapon na lamang nang pumasok ako bilang chaplain dito sa Our Lady of Fatima University sa Valenzuela.
Larawan kuha ni G. Lorenzo Atienza, ang Canonically Crowned National Pilgrim Image of Fatima na tinanghal nina Ramos noon sa EDSA 1986 na nasa pangangalaga ngayon ng National Shrine of Fatima sa Valenzuela, 25 Pebrero 2025.
Bago ako magmisa sa aming kapilya kahapon habang nagdarasal, parang kislap ng liwanag na dumatal sa aking kamalayan mga sinabi ni Mr. Tiongson noong 1986 sa Santolan: hindi pa tapos ang laban ng EDSA 1986.
Laban natin ito. Kumupas man ito, bumaligtad at nagtaksil ang ilan, laban nating lahat ito na dapat ipagpatuloy, linangin at palalimin. Higit sa lahat, dalisayin sa panalangin dahil kulang ang EDSA 1986 kung wala sina Jesu-Kristo at kanyang Mahal na Ina, ang Birhen ng Fatima. Mula sa karanasan ni Mr. Tiongson na kapitbahay namin noon, hindi ko papayagan manghinayang ako sa huli na tinalikuran ko ang EDSA 1986 kaya balang araw ay malagay sa peligro mga susunod na saling-lahi.
Kahapon din ang unang guning-taon ng pagkaka-korona sa National Pilgrim Image ng Fatima na siyang imahen na tinanghal nina Ramos noong People Power sa EDSA ng 1986! Narito sa National Shrine of Fatima sa Valenzuela ang naturang imahen mula pa noong ika-17 ng Oktubre 1999, sa loob ng isang munting kapilya na maaring puntahan ng mga deboto at peregrino.
Tama lang mayroong pasok sa upisina at mga paaralan tuwing Pebrero 25 upang higit nating mapagnilayan muli ang diwa ng EDSA 1986, maisalaysay sa mga bata upang ipaunawa sa kanila ang kahalagahan at kahulugan ng tunay na kalayaan na batay sa pagtitiwala sa Diyos.
Hindi mabubura ang EDSA 1986 sa ating kasaysayan kung ipagpapatuloy natin ang kuwento at adhikain nito hanggang sa tayo ay magkaisa muli bilang sambayanan at mga alagad ni Kristo – kasama ni Maria, ang Birhen ng Fatima.
Larawan kuha ni Ka Ruben, bagong stained glass ng National Shrine of Fatima sa Valenzuela, Oktubre 2024; makikita sa dulong bahagi sa kaliwa ilang tagpo sa EDSA 1986.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-25 ng Pebrero 2025
Larawan mula sa wikipedia.org.
Hindi maikakaila ang mahalagang papel ng Simbahang Katolika sa tagumpay ng People Power 1986 na sinasagisag ng National Shrine of Mary, Queen of Peace mismo sa kanto ng EDSA at Ortigas Avenue kung saan pinigilan ng mga madre, pari, seminarista at layko ang mga sundalong sasalakay sana noon sa mga “rebeldeng” nasa Kampo Crame.
Sa gitna ng maraming pagbabago sa pag-usbong ng maraming matatayog na gusali, nananatiling paalala ang dambanang ito ng katotohanang wala tayong magagawa sa buhay natin kung nakahiwalay tayo sa Diyos sa pamamagitan ni Kristo Hesus kasama ang kanyang Ina na si Maria (Juan 15:5).
Nguni’t ipinahihiwatig din ng simbahang ito ang malaking bugtong sa ating panahon ngayon, kung ano na ang nangyari sa diwa ng EDSA 1986 na tila sa paglipas ng panahon ay unti-unti nang nalilimutan ng marami? Tingnang kung paano sa ngayon ang EDSA ang tanda ng lahat ng magulo at mali sa ating bayan, taliwas sa dating ningning at karangalan nito. Higit sa lahat, kay laking kabalintunaan ng ating kasalukuyan na ang mga pinatalsik ng EDSA noon ay hindi lang basta nakabalik ngayon kungdi sila pang muli ang namumuno, muling nananahan mismo sa palasyo ng Malacanang!
Larawan ni Jaime Cardinal Sin sa Villa San Miguel, 23 Pebrero 1986, kuha ni Alex Bowi/Getty Images.
Anyare? Kung paanong naging mahalaga ang papel ng Simbahang Katolika noon sa tagumpay ng People Power 1986, pagkalipas ng halos apat na dekada ay masasabi ring malaki ang kinalaman ng mga pari at obispo sa pagkupas at pananamlay ng diwa ng EDSA sa ngayon.
At taliwas sa larawan ng EDSA Shrine ang ating makikita sa ngayon ay ang pagkalango ng maraming mga obispo at pari sa kapangyarihan ng pulitika mula noong Pebrero 1986.
Wala nang nakasunod sa yapak ng karunungan at kabutihan ng yumaong Cardinal Sin na masasabi nating hindi namulitika at lalong hindi pulitiko noong 1986. Isang tunay na pastol ng kanyang mga kawan, inihatid ni Cardinal Sin tayo noon sa mayamang pastulan at malinis na batisan ika nga. Kung hindi sa kanyang panawagan sa Radyo Veritas noong gabi ng Pebrero 21, 1986, napulbos na marahil ang Kampo Aguinaldo at Krame, hindi na naging Pangulo si Tabako at umigsi buhay ng alamat na si Enrile.
Maraming pari at obispo iba nakita sa pakikibaka noon ni Cardinal Sin. Nakaligtaan nilang tularan ang buhay-panalangin (prayer life) ni Cardinal Sin na siyang bukal ng kanyang kabanalan o, kung di kayo papayag ay espiritualidad. Sa kabila ng maraming kontrobersiya sa kanyang mga sinasabi noon, isang mababanaagan palagi sa kanya ang malinaw na tanda ng buhay na pananalangin. Mayroon siyang prayer life kaya mayroon din siyang kababaang-loob at malasakit sa maliliit.
Maliban sa ilang natitira pang katulad ni Cardinal Sin, maraming obispo at pari ngayon ang sampay-bakod o amuyong sa mga pulitiko at mayayaman. Marami sa kanila mga TH na social climber nagkukunwaring “social activist” na puro burgis ang kasama pati asta at salita.
Larawan kuha ni Pete Reyes kina Sr. Porfiria “Pingping” Ocariza (+) at Sr. Teresita Burias nananalangin upang pigilan mga kawal sasalakay sana noon sa mga rebelde sa Kampo Crame noong People Power 1986.
Kung noong EDSA ay tanda ng kanilang paglilingkod at kawang-gawa ang kanilang mga sutana na sumasagisag sa kanilang kaisahan sa Panginoong Jesu-Kristo, maraming mga obispo at pari ngayon dinurungisan kanilang habito na naging pasaporte palapit sa mga mayayaman at makapangyarihan.
Nakakalungkot ang maraming obispo at pari na nagsisiksikan sa pagmimisa para sa ilang mayayaman habang napakaraming maliliit na ni hindi mabasbasan kanilang mga yumao, ni hindi madalaw para dasalan mga may sakit. Minsang magkawang-gawa, naka-Facebook naman!
Ang pinakanakakasuka sa lahat na tiyak taliwas sa diwa ng EDSA 1986 ay ang mga obispo at pari na sunud-sunuran sa mga mayayaman at makapangyarihan. Nawala na ang kredibilidad ng mga kaparian na taglay noon ni Cardinal Sin dahil alam na alam ng mga pulitiko at mayayaman ang kahinaan ng mga obispo at pari – kuwarta, kuwalta, salapi at pera. Kitang-kita ito sa mga kasalan at lamayan. Maski sa tolda, magmimisa mga obispo at maraming pari para sa anibersaryo ng gasolinahan, sisindihan mga Christmas lights ng kanilang tindahan, magtutulak ng wheelchair ng milyunaryong lumpo, at iiwanan mga parokya maski Linggo para makimisa sa libing ng yumaong donya o don. Istambayan ay Starbucks, tanghalian sa lahat ng eat-all-you-can at bakasyon sa abroad, first class pa sa eroplano sagot ng mayayaman at pulitiko. Nasaan diwa ng EDSA? Wala! Nilamon at tinabunan ng buhol buhol na trapik ang EDSA!
Noon sa EDSA 1986, humingi ng tulong sa mayayaman para sa mga kawal at mga tao pero ngayon, hindi na nahihiya mga obispo at pari ipasagot sa governor at mayor kanilang mga party at outing. Hindi lang donasyon sa mga pagawain sa parokya hinihingi nila kungdi mga sariling pagawain sa bahay at sasakyan.
Nakakahiya. Nakakapanlumo.
Larawan ni Linglong Ortiz, 23 Pebrero 1986.
Kung paanong ang mga pari at obispo ang naging malaking bahagi ng tagumpay ng EDSA People Power noong Pebrero 1986, sila ngayon ang isang malaking dahilan sa pagkawasak ng diwa nito. Hindi na madama ng mga maliliit kanilang mga pastol na nanginginain sa mga handaan, iniwanan mga maralita sa kanilang kariton.
Nawa makita muli naming mga pari at obispo ang malaking estatwa ni Maria, ang Reyna ng Kapayapaan doon sa bubong ng simbahan sa EDSA at matanto rin paanong nanatili si Maria malapit sa Anak niyang si Jesus at sa mga tulad niyang anawim, mga maliliit. Hindi sa panig ng mga mayayaman at makapangyarihan.
Pansinin na habang tumatagal ang EDSA, tila nawawala na pagkakaisa natin sa Diyos kay Kristo kasama ang kanyang Ina na si Maria na dapat sana ay pangunahan ng mga obispo at pari. Iyon ang diwa ng EDSA noon na hindi ko makita ngayon. Pansin din ba ninyo?
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-24 ng Pebrero 2025
Mula sa Pinterest.
Kay ganda ng serye ng ating mga unang pagbasa sa Banal na Misa ngayong huling linggo bago magsimula ang Kuwaresma sa Miyerkules ng Abo ika-lima ng Marso 2025.
Napapanahon ang mga pagbasang ito mula sa Aklat ng Ecclesiastico ngayong binubura sa kamalayan natin ang mahalagang yugto ng ating kasaysayan, ang EDSA Revolution ng 1986.
Tamang-tama din ang mga naturang pagbasa sa gitna ng mga balita ng mga pagmamalabis ng maraming nasa kapangyarihan di lamang sa pamahalaan at lipunan kungdi pati na rin ng mga pari at obispo natin sa simbahan. Kung sa bagay, matagal nang usapin mga iyan sa simbahan na palaging hinahayaan nating mga Pilipino dahil na rin sa kawalan natin ng kamalayan sa pagkakaiba-iba ng marunong sa matalino at ng mabuti sa mabait na siyang paksang ibig kong talakayin ngayong bisperas ng EDSA People Power Revolution.
Tingnan muna natin ang karunungan at katalinuhan.
Larawan kuha ni Lauren DeCicca/Getty Images sa Laoag City, 08 Mayo 2022.
Ang karunungan (wisdom) ay tanda ng kabanalan dahil ito ay pagtulad sa Diyos na siyang Karunungan mismo. Ang maging marunong (to be wise) ay hindi lamang malaman ang maraming bagay-bagay sa mundo at buhay kungdi makita at mabatid pagkakaugnay-ugnay ng mga ito. Pag-ibig at pagmamahal ang hantungan palagi ng karunungan at kabutihan.
Ang maging marunong ay magkaroon ng mahusay at matalas na isipan na pinanday ng puso at kaloobang nakahilig sa Banal na Kalooban ng Diyos. Dinadalisay ng buhay pananalangin, nakikita ng karunungan ang kabuuan ng lahat ng mga bagay-bagay sa liwanag ni Kristo. Buo at ganap ang karunungan dahil mula ito sa Diyos, nagtitiwala sa Diyos at nakabatay sa Diyos ang lahat ng pagsusuri, pagtitimbang at pagpapasya sa lahat ng bagay.
Mula sa Panginoon ang lahat ng karunungan at iyon ay taglay niya magpakailanman. Sino ang makabibilang ng butil ng buhangin sa dagat, o ng patak ng ulan, o ng mga araw sa panahong walang pasimula at katapusan? Sino ang makasusukat sa taas ng langit o lawak ng lupa? Sino ang makaaarok sa kalaliman ng dagat at sino ang makasasaliksik sa Karunungan? (Sirac 1:1-3).
Sa kabilang dako naman, ang matalino ay pagkakaroon ng matalas na isipan. Magandang katangian ito ngunit hindi ito pinaka-mahalaga dahil sa ating sariling karananasan at kasaysayan, kay daming matatalinong Pilipino pero bakit ganito pa rin ang bayan natin?
Sa pamahalaan maging sa Simbahan, palaging ipinangangalandakan katalinuhan ng mga upisyal at nanunungkulan. Kaya nga sa sikat na sitcom na Bubble Gang, mayroong karakter doon na kung tawagi’y Tata Lino na puro katatawanan ang mapapakinggan.
At sa sawimpalad nating mga Pilipino, mas pinapaboran natin, mas hinahangaan palagi mga matatalino kesa marurunong. Bilib na bilib tayo sa mga tao na maraming tinapos na degree sa mga pamantasan dito sa bansa at ibayong dagat. Isa iyan sa malaking problema sa Simbahan: maraming pari at obispo ang matatalino ngunit walang puso ni Kristo, puso ng Mabuting Pastol. Sa dami ng matatalinong Pilipino, bakit ganito pa rin ang ating bayan maging Simbahan?
Bulok. Kung hindi man ay nabubulok.
Dangan kasi, mga matatalino matalas lang ang isipan ngunit walang puso o pitak man lamang doon para sa kapwa at sa Diyos kaya madalas, ginagamit kanilang katalinuhan sa kabuktutan at sariling mga interes at pangangailangan.
Kay ganda ng talinghagang gamit natin diyan – lumaki ang ulo. Yumabang at naging palalo sa sobrang katalinuhan, walang ibang pinakikinggan kungdi sarili lamang. Naku, lalo na iyan sa mga pari at obispo ng Simbahan!
Ang katawa-tawa sa malalaking ulo iyan ng maraming namumuno saan man, sa hindi maipaliwanag na kadahilanan, maraming matatalino puno ng kabag sa tiyan at hindi kataka-taka, walang ibang nagagawa sila kungdi umutot ng umutot. Kaya mabaho at mabantot sa maraming anomalya at kalabisan itong ating bayan maging Simbahan! Hindi ba?
Larawan ni Roger Buendia/Presidential Museum and Library via esquiremag.ph.
Noon pa man, sinasabi ko nang palagi magkaiba ang kabaitan at kabutihan. Madalas ang taong mabait nating tinuturing ay pleaser sa Inggles. Utu-uto, lahat puwede, lahat pinapayagan para walang kaguluhan pero ang katotohanan, lalo lamang gumugulo mga sitwasyon kapag kabaitan ang pinairal.
Alam na alam ito ng maraming mag-aaral na gusto nila mabait na guro na lahat ay puwede. Ganun din mga tao sa pari at obispong mabait. Lahat puwede para walang gulo. Akala nila…
Pero, mayroon bang natututunan sa mga maestra o maestro na mabait? Wala. Aminin natin mas marami tayong natutunan sa mga guro pati magulang at boss at pari na istrikto o mahigpit.
Ganoon ang mabuting tao (good person) – maliwanag sa kanya ang tama at mali. Hindi puwedeng payagan o pagbigyan ang mali. Mayroong diwa ng pananagutan palagi ang mga mabubuting tao na kadalasan ay istrikto rin naman. Sa mabuting tao, basta tama at kabutihan, hindi pagtatalunan o pag-aawayan samantalang mga mababait, lahat pinapayagan.
Ang mabuting tao, hindi niya iniisip ang sarili niyang kapakanan at kaluguran bagkus kabutihan ng karamahan at ng iba pang tao kesa kanyang sarili. Yung mababait, sarili lang nila iniisip. Kaya pinapayagan ang lahat ay upang magkaroon ng mga kaibigan at mga mangungutangan ng loob sa kanila. Popularity-oriented kadalasan mga matatalino at mababait.
Kaya naman, mapapansin natin na magkasama palagi ang karunungan at kabutihan at ang katalinuhan at kabaitan. Ang marunong ay tiyak na mabuti sapagkat higit sa kaalaman ang kanyang nilalayon ay kabutihan at kapakanan ng karamihan. Iyong mabait madalas ay matalino kasi sa Inggles makikita natin ito ay tumutukoy sa sanity o pagiging matinong pag-iisip o sane. Kapag sinabing “nasiraan ng bait”, ibig sabihin, nasira na ang ulo o nabaliw katulad ng maraming mga henyo na sa sobrang talino na walang iniisip kungdi sarili lamang.
Larawan mula sa en.wikipedia.org.
Noon sa EDSA, nadama ko at naranasan karunungan at kabutihan nina Cardinal Sin, Pangulong Aquino, Hen. Ramos at ng maraming mga tao na dumagsa doon hindi upang makipag-away at makipagtalo kungdi makipagkasundo at umunawa. Napaka saklap kay bilis nabaligtad ang lahat. Napalitan ng mga baliw mga marurunong at ng mga sakim ang mga mabubuti.
Sana sa mga panahong ito na ating ginugunita ang makasaysayang EDSA People Power ng 1986, muling pag-isipan at pagnilayan nating mabuti ang ating pinahahalagahan at pinaninindigan. Para sa Diyos, para sa Inang Bayan.
*Tunghayan mga dati nating nalathala sa paksang pagkakaiba ng kabutihan at kabaitan.
Lawiswis ng Salita ni P. Nicanor F. Lalog II, Ika-14 ng Pebrero 2025
Larawan kuha ng may-akda, Tagaytay, 17 Enero 2025.
Pansamantalang titigil sa mga kinikilig pag-inog nitong daigdig sa araw na ito ng mga pusong umiibig; tiyak bibigay din ano mang hinhin at yumi ng sinomang dilag kapag nakatanggap ng bulaklak kanino man magbuhat.
Ngunit ang masaklap tuwing katorse ng Pebrero ang maraming pag-ibig katulad na lamang ng petsang dumaraan, wala nang katapatan at kadalisayan mga magkasintahan pag-ibig dinurumihan isa't isa'y sinasaktan at dinudungisan.
Pagmasdan ating kapanahunan pilit binibigyang katuwiran kasalanan at kasamaan matutunghayan saanman mga larawan ng kataksilan wala nang kahihiyan ipinangangalandakan mga kapalaluan sa gitna ng kapangahasang magmaang-maangan na wala silang kalaswaan.
Alalahanin
at balikan tagpo sa
halamanan
nang magkasala
una nating mga magulang
sila'y nagulantang
sa kanilang kahubaran
nabuksan murang malay
at kaisipan
nang kainin bawal na bunga
ng puno ng kaalaman
ng mabuti at masama;
mabuti pa sila noon
nahiya at nagtago
habang ngayon
namamayagpag
sa yabang at kapalaluan
ang karamihan
kanya-kanyang rason
maraming palusot
puro baluktot
at paninindigan
2day
2morrow
4ever
nakalimutang
pag-ibig
ay panig
sa katotohanan
hindi kasinungalingan;
ang tunay na pag-ibig
hatid ay kaayusan
hindi kaguluhan,
kapayapaan at kapanatagan
hindi takot
at kahihiyan
ang diwa
nitong Valentine's.
lordmychef.com 